Hypoglykemie bij tramadol

De opiaatagonist tramadol wordt door huisartsen in Nederland al meer dan tien jaar voorgeschreven als paracetamol en NSAID’s ontoereikend zijn. Er zijn meldingen verschenen dat het gebruik van tramadol een verhoogd risico geeft op ernstige hypoglykemieën. Recent onderzoek lijkt deze case-reports te bevestigen.

In een nested case-controle setting onderzochten Fournier et al. ziekenhuisopnames van patiënten met een hypoglykemie. Ze gingen na hoeveel patiënten recentelijk tramadol voorgeschreven hadden gekregen en vergeleken dit met patiënten die voor dezelfde indicatie codeïne gebruikt hadden. Patiënten die voor een maligniteit behandeld werden, zijn niet meegenomen in het onderzoek. Elke case uit de indexgroep werd gematched met tien controles die gelijk waren wat betreft leeftijd, geslacht en follow-upduur. Het aantal tramadolgebruikers steeg achtvoudig gedurende de twaalf jaar dat het onderzoek duurde. De incidentie van ernstige hypoglykemieën was drie per tienduizend personen per maand voor tramadolgebruikers. Tien procent van deze hypo’s had een fatale afloop. Codeïnegebruik kwam in de indexgroep even frequent voor als in de controlegroep. Het gebruik van tramadol was echter 50% hoger in de indexgroep dan in de controlegroep. Uiteindelijk hadden de tramadolgebruikers een bijna driemaal hogere kans om voor een hypoglykemie opgenomen te worden in een ziekenhuis dan codeïnegebruikers. Hypoglykemieën deden zich het meest frequent voor in de eerste weken van het gebruik, maar kwamen ook voor bij chronische gebruikers. Hypoglykemieën kwamen even frequent voor bij patiënten met, als bij patiënten zonder diabetes. Het gebruik van orale antidiabetica had wel een ongunstig effect op het optreden van de hypoglykemieën.

Hypoglykemie is een weinig frequente, maar potentieel ernstige complicatie bij het gebruik van tramadol. Na paracetamol zijn NSAID’s de volgende stap in de behandeling van pijn. Gezien het ongunstige bijwerkingenprofiel van deze middelen, ligt het voor de hand dat artsen steeds vaker uitwijken naar een opiaatagonist als tramadol. Omdat dit onderzoek alleen betrekking had op ziekenhuisopnames in verband met een ernstige hypoglykemie, mag aangenomen dat het totaal aantal hypoglykemieën in de algemene praktijk, hoger uitkomt. Een bijwerking om rekening mee te houden, dus.

Fournier JP, et al. Tramadol Use and the Risk of Hospitalization for Hypoglycemia in Patients With Noncancer Pain. AMA Intern Med. Epub  08, 2014. doi:10.1001/jamainternmed.2014.6512.