Advanced Life Support via e-learning?

Het NHG biedt programma’s voor individuele nascholing (PIN’s) aan, maar een e-learningmodule voor reanimatie bestaat nog niet. Huisartsen zijn gewend om die vaardigheden op peil te houden door deelname aan daarvoor ontwikkelde face-to-face-cursussen. Het gebeurt steeds vaker dat cursussen voor ALS (Advanced Life Support) ook als e-learningmodule worden aangeboden, maar het is onbekend of dat in dezelfde mate leidt tot verbetering van de vaardigheden van de deelnemers als een face-to-face-cursus.

Recent zijn de resultaten gepubliceerd van een gerandomiseerd onderzoek waarin het effect van een e-learningmodule over ALS-vaardigheden wordt beschreven. Het doel van dit onderzoek was na te gaan of een ALS-training op basis van een e-learningmodule tot de dezelfde resultaten leidt als een conventionele ALS-cursus.

Design Voor dat doel werd een zogenaamde open-label, randomized controlled trial opgezet, waarbij de deelnemers willekeurig werden verdeeld over de controle- of interventiegroep. Zowel de deelnemers als de onderzoekers wisten aan welke onderzoeksgroep zij deelnamen.1 Deelnemers werden geworven in opleidingscentra in Engeland, Wales, Schotland, Noord-Ierland en Australië. Er werden 3732 deelnemers gerandomiseerd over de e-learninggroep en de conventionele groep. In beide groepen viel ongeveer 25% van de deelnemers om verschillende redenen af, zodat uiteindelijk 2733 personen over bleven. De deelnemers waren in hoofdzaak praktiserende artsen, artsen-in-opleiding en verpleegkundigen.

Interventies De controlegroep volgde de conventionele cursus, die bestond uit een dag met 4 presentaties en 6 interactieve workshops, en een dag met praktische oefeningen, totaal 20 uur. In de interventiegroep was de eerste dag vervangen door een e-learningmodule met hetzelfde lesmateriaal. De totale tijd die de e-learningmodule de deelnemer kostte bedroeg 158 minuten exclusief de tijd om de leesstof door te nemen. De dag met praktische oefeningen was gelijk aan die in de controlegroep.

Uitkomst De primaire uitkomstmaat was het handelen in een gesimuleerde acute situatie waarbij reanimatie noodzakelijk was. Dit werd aan het eind van de cursus gemeten door middel van een gevalideerde observatiemethode door de instructeurs. Secundaire uitkomstmaten waren onder andere medische kennis, defibrillatie met de AED en zuurstoftoediening. Voor wat betreft de primaire uitkomstmaat bleek 80% van de deelnemers aan de conventionele scholing een voldoende te scoren voor het examen tegenover 75% van de deelnemers aan de e-learningmodule. Voor wat betreft de secundaire uitkomsten werd geen verschil gevonden tussen de twee groepen. Wat betreft kosten was de e-learningcursus ruim de helft goedkoper dan de conventionele cursus.

Beschouwing De auteurs claimen een statistisch significant verschil van 5% voor de conventionele cursus voor wat betreft de basisreanimatievaardigheden. Het examen werd direct na de cursus afgenomen. Na herhaalmodules daalde het verschil tot 2,5%. Of het gevonden verschil op termijn ook nog aanwezig is, weten we niet. Op basis van een recent verschenen review kan men aannemen dat de opgedane kennis ten aanzien van ALS-vaardigheden na 6 maanden tot een jaar afneemt, waarbij de praktische vaardigheden sneller afnemen dan de theoretische kennis.2

De deelnemers aan de ALS-training waren geen huisartsen, ze waren jong en voor een belangrijk deel artsen-in-opleiding of verpleegkundigen, dus niet erg representatief voor de huisartsgeneeskunde.

Wat we kunnen leren uit dit onderzoek is dat theoretische kennis op het gebied van ALS zich goed leent voor een PIN.

Voor wat betreft de praktische basisvaardigheden zou ik zelf als huisarts de voorkeur geven aan een face-to-face-cursus. Voordeel daarvan is ook dat de huisarts leert in acute situaties in een team te werken.

Een eenmalige jaarlijks terugkerende korte gecombineerde theoretische en praktische scholing, zoals nu in Nederland door huisartsenposten wordt georganiseerd, draagt waarschijnlijk te weinig bij aan het actueel houden van de kennis. Op dit moment biedt het NHG een theoretische basismodule aan: Spoedeisende geneeskunde voor de huisarts. Het regelmatig opfrissen van de basisvaardigheden is van belang en zou goed kunnen bestaan uit een PIN, die op elk moment kan worden geraadpleegd, aangevuld met een (half)jaarlijkse korte praktische vaardigheidstraining. Dat is in elk geval een stuk goedkoper dan uitgebreide tweedaagse cursussen.