Alternatief genezen

‘Alternatieve geneeswijzen zijn niet meer weg te denken uit de samenleving’, zo schrijft de auteur in zijn verantwoording. In deze nieuwe uitgave staat informatie over ruim 400 geneeswijzen. De auteur verantwoordt zijn keuze en werkwijze uitvoerig. Er zijn 50 nieuwe geneeswijzen bijgekomen ten opzichte van de druk uit 1993 en dat komt door de ontwikkelingen in onze multiculturele samenleving waardoor er allochtone geneeswijzen zijn toegevoegd. De herziening heeft ook te maken met de mogelijkheden nieuwe publicaties te zoeken via medische zoekmachines zoals Medline en de Cochrane Library. Het heeft de auteur verrast dat er de laatste 10 jaar ‘ongelofelijk veel’ gepubliceerd is over alternatieve geneeswijzen. Met nadruk stelt Van Dijk dat hij geen reclame wil maken voor de alternatieve geneeswijzen of de Nederlandse burger wil ‘beschermen tegen kwakzalverij’. Hij schrijft: ‘In dit boek is gekozen voor beschrijvingen die zoveel mogelijk losstaan van propaganda of kritiek.’ Bijzonder interessant is het hoofdstuk ‘Algemene informatie’ dat aandacht besteedt aan de geschiedenis en de omvang van de alternatieve geneeswijze. In de jaren 1991 en 1992 zou bijna 16% van de bevolking minstens één keer per jaar gebruikmaken van een alternatieve behandelaar (inclusief alternatief werkende huisartsen). Dit betekent dat in een gemiddelde huisartsenpraktijk per jaar ruim 100 patiënten een alternatieve therapeut bezoeken, waarvan de huisarts in meer dan de helft van de gevallen geen weet heeft. Voor de praktische bruikbaarheid is in het hele boek gekozen voor een strakke, zakelijke indeling. Een belangrijke vraag is uiteraard of deze geneeswijzen een bewezen gunstig klinisch effect hebben. Om dit te beantwoorden beperk ik mij tot de in Nederland meest gebruikte alternatieve geneeswijzen: acupunctuur en homeopathie. De auteur laat aan de hand van recente systematische reviews zien dat het effect van acupunctuur niet is aangetoond. De conclusies van de onderzoeken zijn vaak tegenstrijdig. De beste resultaten zijn te verwachten bij functionele klachten. De beschikbare gegevens wijzen er bovendien op dat de effectiviteit van acupunctuur daalt naarmate de kwaliteit van het onderzoek stijgt. Ook de effectiviteit van homeopathie is op dit moment nog in geen enkel onderzoek voldoende bewezen. Het is prijzenswaardig dat de auteur inzicht geeft in de resultaten van wetenschappelijk onderzoek waardoor hij de lezer niet op het verkeerde been zet. Dit boek wil een wegwijzer en een naslagwerk zijn voor hen die op zoek zijn naar objectieve informatie over de vele niet-reguliere geneeswijzen. Het geeft de huisarts de mogelijkheid zich globaal te oriënteren en desgevraagd de patiënt op een verantwoorde wijze voorlichting te geven.