Anamnese en advies

‘Een goede communicatie tussen arts en patiënt waarbij het medisch perspectief en het gezichtspunt van de patiënt worden besproken is van essentieel belang’, concludeert Titia Kleffens in haar proefschrift over de behandeling van kanker, waarop zij op 28 januari 2005 promoveerde. ‘Miscommunicatie en frustratie zijn het gevolg als patiënten om door artsen niet begrepen redenen van behandeling afzien.’ Nog steeds dus. Een nieuwe, herziene druk van het bekende Anamnese en advies lijkt om die reden een welkom initiatief. Of niet? Het boek leest prettig en ziet er goed uit. Ten opzichte van de druk van 1988 zijn er enkele herzieningen aangebracht, en het laatste hoofdstuk over de grondhouding van de arts is nieuw. Het boek bestaat uit twee delen: in het eerste deel over de anamnese werkt de auteur toe naar een schematisch model van het medisch vraaggesprek met een pleidooi voor de exploratieve benadering. Het tweede deel over voorlichting en advies is een heldere uiteenzetting over de cognitieve en emotionele aspecten van de informatieoverdracht tussen arts en patiënt. Het is jammer dat Schouten de gebruikte voorbeelden niet heeft aangepast en dat hij de kans heeft laten liggen om ook de communicatie vanuit multicultureel perspectief te behandelen. Wat effecten zijn van de computer in de praktijk, van de toegenomen informatiestroom en van de toegenomen agressie in de arts-patiëntrelatie stipt hij alleen even aan. Hierdoor maakt het boek een wat gedateerde indruk. Er zijn de laatste jaren veel boeken verschenen over de communicatie met patiënten in het consult. Vrijwel alle boeken houden een overzichtelijk stappenplan aan waarin de afzonderlijke fasen van het consult worden gecombineerd met de bij die fase passende gespreksvaardigheden. De nieuwe druk van Schouten voegt hier mijns inziens weinig nieuws aan toe. Hoewel het boek in het verleden zijn waarde beslist heeft bewezen – de bestaande consultvoeringspraktijken en -opleidingen zijn hierop grotendeels gebaseerd –, lijkt in deze herdruk de tijd te hebben stilgestaan. Misschien is niet zonder reden het woord ‘nieuwe’ in de oorspronkelijke ondertitel Nieuwe richtlijnen weggelaten. Het boek is ook nu nog leuk om te lezen, maar voor gebruik in huisartsopleiding en voor de praktiserende arts zijn er betere en meer op de hedendaagse consultvoeringspraktijk toegesneden richtlijnen. Harmina Muggen