Samenvatting
Waardevrije wetenschap en niet-beïnvloedbare wetenschappers: die ideale wereld bestaat niet. Onderzoekers hebben allerlei banden met de overheid, met belangenorganisaties en met de industrie. Een belangrijk deel van het onderzoek op universiteiten wordt door derden gefinancierd. Soms door grote onafhankelijke subsidiegevers als ZonMw, maar ook door de farmaceutische industrie. Dat is allemaal niet zo erg, ware het niet dat er een verband is tussen uitkomsten van onderzoek en financiers. Onderzoek dat door de farmaceutische industrie wordt betaald heeft vaker een positieve uitkomst voor het onderzochte middel dan onafhankelijk onderzoek. 1 En positief onderzoek haalt de publiciteit nu eenmaal vaker. In augustus verschenen nog grote koppen in de krant dat toevoegen van clodiprogrel aan acetylsalicylzuur levens van patiënten die bijna een hartinfarct hadden zou redden. Het artikel in de New England Journal of Medicine is iets genuanceerder. Bij goed lezen blijkt dat het verschil minimaal is. In de clopidrogelgroep kreeg 9,3% een cardiovasculair event 3-12 maanden na de start en in de controlegroep 11,4%. 2 Het is een methodologisch prima onderzoek. Om nu de waarde van resultaten te kunnen schatten, is het plezierig te weten dat het onderzoek werd betaald en verricht en opgeschreven door de fabrikant van clopidrogel.
Onderzoekers kunnen financiële belangen hebben, maar er kunnen ook andere belangen zijn: persoonlijke, religieuze of politieke. Belangen zijn niet slecht en er is geen reden om artikelen uitsluitend op grond van een mogelijke belangenverstrengeling te weigeren. Wel maakt het voor lezers verschil bij de afweging of ze een geneesmiddel zullen voorschrijven of diagnostische bepaling zullen aanvragen. Langzaam beginnen auteurs bij publicaties zicht te geven op mogelijke belangen. Maar in een kort onderzoek bij de vijf belangrijkste medische wetenschappelijke tijdschriften vonden Hussain en Smith slechts in 1,4% van de artikelen een uitspraak over conflicts of interest. 3 Bij publicatie van onderzoek in H&W zullen de belangen meestal wel niet zo groot zijn. Toch rijzen er bij de redactiecommissie af en toe vragen over mogelijke belangenverstrengeling. Vanaf nu zullen we auteurs van onderzoek, beschouwingen en klinische lessen dan ook vragen zich bij de aanbieding en acceptatie van hun manuscript expliciet uit te spreken over mogelijke belangen en over de financiering van hun onderzoek. Indien relevant zullen we die informatie voortaan bij de artikelen publiceren. Niet om onderzoekers aan de schandpaal te nagelen – het zal onze beslissing om iets te accepteren niet beïnvloeden -maar om net als in het voorbeeld onze lezers informatie te geven om beter te kunnen beslissen. (JZ)
De berichten, commentaren en reacties in de rubriek Journaal richten zich op de wetenschappelijke en inhoudelijke kanten van de huisartsgeneeskunde. Bijdragen van lezers zijn welkom. De bijdragen in deze aflevering zijn van Ellen Linthorst, Toine Lagro-Janssen, Jan van Bergen, Peter Lucassen, Berend Terluin en Joost Zaat.
Literatuur
- 1.Stelfox HT, Chua G, O'Rourke K, Detsky AS. Conflict of interest in the debate over calcium channel antagonists. N Eng J Med 1998;328:101-5.
- 2.CURE investigators. Effects of clopidogrel in addition to aspirin in patients with acute coronary syndromes without ST-segment elevation. N Engl J Med 2001;345:494-502.
- 3.↲Hussain A, Smith R. Declaring financial competing interests: survey of five general medical journals. BMJ 2001;323:263-4.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
