Continuïteit en verhuizende patiënten

In zijn inmiddels klassiek geworden In een stadspraktijk documenteerde Jaap Querido het werk van de huisarts anno 1984 in Amsterdam. Querido vond een duurzame relatie met zijn patiënten van groot belang en wilde in dat opzicht graag een dorpsdokter zijn in de grote stad. Een belangrijke hindernis daarbij was een turn-over (aantal uitgeschreven + aantal nieuw ingeschreven patiënten) van zijn praktijkpopulatie van 20% per jaar. ‘Het loslaten van alle verhuizenden zou een te grote aanslag betekenen op die essentiële huisartsfunctie: continuïteit van de zorg.’ Hij haalde kunstgrepen uit, zoals het vergroten van het waarneemrayon, om zo veel mogelijk verhuizende patiënten in de praktijk te kunnen houden, al moest hij hen ‘er wel op wijzen dat zij in voorkomende gevallen niet meer een vanzelfsprekend beroep kunnen doen op de wijkverpleegkundige, de maatschappelijk werkenden en de andere eerstelijns hulpverleners met wie de huisarts samenwerkt’, want die werkten met andere rayonindelingen. Querido vestigde hiermee de aandacht op de mobiliteit van patiënten als potentiële bedreiging van de continuïteit van de huisartsenzorg.

Mobiliteit in de stad nog steeds het hoogst

De patiëntenpopulatie van een huisartsenpraktijk is niet statisch. Patiënten overlijden, verhuizen of vertrekken naar een andere praktijk. En er komen nieuwe patiënten bij door geboorte, door verhuizing of overschrijving uit de praktijk van een collega. Jaarlijks verhuizen ongeveer 1,6 miljoen mensen binnen Nederland. Ruim 600.000 mensen veranderen hierbij van woongemeente. De mobiliteit van mensen is echter niet evenredig verspreid over stad en platteland. Gemiddeld verandert de praktijkpopulatie van een huisarts in Nederland met 12,0% per jaar, dat wil zeggen dat in een jaar zo’n 150 patiënten vertrekken en evenveel zich als nieuwe patiënt inschrijven. In de grote stad is die turn-over 15,9%, op het platteland 9,1% (figuur 1).