COVID-19: mortaliteit in Italië en China

Het Italiaanse equivalent van het RIVM verzamelde met een surveillancesysteem informatie over de verspreiding van, en hospitalisatie en mortaliteit door COVID-19 in alle 21 Italiaanse regio’s. In Italië overleden tot en met 17 maart 2020 1625 patiënten aan COVID-19. De case-fatality rate in Italië ligt daarmee met 7,2% aanzienlijker hoger dan in China (2,3%) of Wuhan (4,5%). De auteurs noemen hiervoor drie mogelijke verklaringen.

Ten eerste heeft Italië een relatief oude populatie – naar schatting is 23% van de bevolking 65 jaar of ouder – en leeftijd is een van de belangrijkste risicofactoren voor een ernstig beloop van COVID-19. Van de COVID-19 patiënten in Italië is inderdaad 37,6% 70 jaar of ouder, tegenover 11,9% in China. Bij 70-minners is de case-fatality rate vergelijkbaar in Italië en China, maar deze ligt hoger bij 70- tot 79-jarigen (12,8% versus 8%) en 80-plussers (20,2% versus 14,8%).

Ten tweede verschilt de definitie van COVID-19-gerelateerde sterfte. In Italië wordt iedere patiënt die positief is getest voor SARS-CoV-19 en overlijdt, aangemerkt als COVID-19-gerelateerde sterfte, ongeacht de comorbiditeit. Een gedetailleerde subanalyse van 355 patiënten laat echter zien dat de gemiddelde leeftijd van overleden patiënten 79,5 jaar (SD ± 8,1) was, en maar liefst 99,2% van hen onderliggende comorbiditeit had, gemiddeld 2,7 ziektes (SD ± 1,6). Meest gerapporteerd waren diabetes (35,5%), ischemische hartziekten (30%), atriumfibrilleren (24,5%), maligniteit (20,3%), CVA in de voorgeschiedenis (9,6%) of dementie (6,8%). Daarmee lijkt de overleden populatie ook een kwetsbare populatie te zijn geweest.

Ten derde bepaalt het testbeleid de case-fatality rate. Vroeg in de uitbraak is men in Italië overgeschakeld op een stringent testbeleid, waarbij alleen opgenomen patiënten met ernstige symptomen die op wezen COVID-19 werden getest; conform het huidige beleid in Nederland. Een dergelijk beleid leidt ertoe dat veel milde en asymptomatische gevallen niet worden geïdentificeerd, waardoor de case-fatality rate hoger uitvalt.

Dit onderzoek toont ons dat sterftecijfers, zoals de case-fatality rate, sterk afhankelijk van context zijn. In Italië lijken een relatief oude populatie met veel comorbiditeit en een stringent testbeleid te zorgen voor een hogere case-fatality rate dan eerder in China. In Nederland was de case-fatality rate op 24 maart 5,5%, waarbij de meeste patiënten in de leeftijdscategorie van 80 tot 84 jaar zaten. Deze bevindingen sluiten aan bij de recente adviezen van het NHG en RIVM dat ouderen en patiënten met onderliggende ziektebeelden kwetsbaarder zijn voor een ernstig beloop van COVID-19. Huisartsen dienen bij deze patiënten extra alert te zijn en, waar mogelijk, tijdig aan Advanced Care Planning te doen.