De beperkingen van het ouder worden

Inhoud Atul Gawandes nieuw verschenen boek gaat over de worsteling van betrokkenen met de beperkingen van het ouder worden. Als we maar doorgaan met behandelen en niet bespreken met de patiënt dat het levenseinde in zicht is, doen we het als dokters niet goed.

Gawande begint zijn boek met: ‘Ik heb veel geleerd tijdens mijn opleiding geneeskunde maar niets over het omgaan met het einde van het leven, over het sterven en de dood.’ Hij illustreert zijn betoog met casusbeschrijvingen uit zijn familie, vriendenkring en praktijk. Hij maakt duidelijk hoe kinderen voor hun ouders een verpleeghuis uitzoeken op veiligheid en hygiëne, niet op de wensen van ouders.

Ook in Amerika ontstaan er initiatieven om alternatieve verpleeghuiszorg te bieden. Bijvoorbeeld Assisted living een initiatief van dokter Thomas, die in de verpleeghuiszorg dieren introduceerde met een geweldig vitaliserend effect op de bewoners.

Palliatieve zorg, in Amerika zowel in het hospice als thuis gegeven, maakt de laatste fase van het leven voor veel beschreven patiënten leefbaar. Gawande heeft er geen moeite mee dat symptoombestrijding het leven kan verkorten. Maar hij is — als Amerikaan van Indiase komaf — geen voorstander van euthanasie. ‘Ons ultieme doel is geen goede dood, maar een goed leven tot aan het eind’…

Als zijn vader, ook arts, in het cervicale ruggenmergkanaal een tumor heeft, raadpleegt deze twee experts. Mooi is de beschrijving van het verloop van de consultatie bij die twee verschillende specialisten; de uiteindelijke keuze wordt bepaald door de communicatie waarbij de arts in overleg met de patiënt op zoek gaat naar de behandeling die bij zijn leven en zijn ziekte past. Ten slotte beleeft vader met hospicezorg thuis een goede terminale fase. Gawande beschrijft mooi dat het vaak anders gaat dan verwacht.

Oordeel Het boek is een must voor alle dokters. Gawande beweegt gemakkelijk van de (boeiende) casus naar een abstracter niveau en weer terug.

Betty Meyboom-de Jong, Florien van Hees