De heilzame effecten van CliniClownerie

In het themanummer van de Lancet over creativiteit en geneeskunde staat een beschouwing over de heilzame werking van de clowndokters aan het ziekbed. Begonnen en uitgetest door hofnarren aan de middeleeuwse hoven, waar zij emotionele evenwichtsverstoringen van de heersers dienden te genezen, deed dit specialisme begin twintigste eeuw zijn intrede in de ziekenhuizen. De gelotologie (van het griekse gelos dat lach betekent) zorgde voor de wetenschappelijke onderbouwing van de geneeskrachtige werking van humor. Humor ontspant, we kunnen slap van de lach worden en bovenal: lachen is gezond. De filosoof Bertrand Russel beschouwde lachen als het universele geneesmiddel. CliniClownerie is geen eenvoudig specialisme. Kandidaten moeten zorgvuldig worden geselecteerd en zich goed in kunnen leven in het ziekenhuisgebeuren. Daarbij moeten ze goed kunnen improviseren en samenwerken met een partner en geen moeite hebben met instructies van ziekenhuispersoneel. Als zij met goed gevolg de selectie hebben doorlopen, volgt een gedegen opleiding door een ervaren collega. Bij de clownronde is het verkrijgen van up-to-date, relevante informatie over de te behandelen patiënten noodzakelijk, zodat de Cliniclown daar met een verhaaltje, een lied of een grap optimaal op in kan spelen. Vaak blijkt het mogelijk met een goedmoedige parodie op de gewone ziekenhuisroutine, een lachprescriptie of een rodeneustransplantatie zonder verdoving de stress en angst bij de patiënt aanmerkelijk te reduceren. Een enkele maal roepen de CliniClowns zelfs moderne technologie te hulp. Zo ontwierpen zij een duimhouder met ingebouwd rood licht om te gebruiken als ‘hot spot remover’ bij brandwondpatiënten die onvoldoende reageren op conventionele pijnstillende behandeling. De betekenis van dit specialisme is evenwel breder. Cliniclowns herinneren andere medici eraan dat ze hun werk wel, maar zichzelf niet altijd serieus moeten nemen. Breng dus af en toe uw eigen innerlijke clowntje tot leven en maak vaker gebruik van humor in uw contact met patiënten. (TW)