De mentale gezondheid van jongvolwassenen is in het afgelopen decennium verslechterd. Tegelijkertijd is het gebruik van social media onder hen sterk toegenomen. Soms interfereert dit zelfs dusdanig met het dagelijks leven dat er sprake is van een social media-verslaving. De auteurs verrichtten daarom een systematisch literatuuronderzoek naar het effect op de mentale gezondheid van interventies tegen social media-gebruik bij volwassenen.
Opzet en uitkomsten
Zij includeerden 21 RCT’s en 2 pre-post-onderzoeken zonder controlegroep. Het aantal deelnemers per onderzoek verschilde aanzienlijk (24 tot 888). In 12 onderzoeken keek men naar het effect van volledige onthouding, in 9 onderzoeken naar de invloed van tijdsbeperking en in 6 onderzoeken naar een op therapie gebaseerde interventie (bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie). De uitkomstmaten waren onder andere depressie (10/23 onderzoeken), mentaal welzijn (8/23), angst (6/23) en fear of missing out (4/23). Op therapie gebaseerde interventies lieten het vaakst een positief effect zien (in 5 van de 6 onderzoeken). Dit was minder vaak het geval bij volledige onthouding (3/12 onderzoeken positief effect) en tijdbeperking (1/5 onderzoeken).
Beperkingen
Belangrijke beperkingen van de geïncludeerde onderzoeken zijn de relatief korte follow-up en de als zwak beoordeelde kwaliteit door onder andere selectiebias. De onderzoeken zijn voornamelijk uitgevoerd onder studenten, waardoor het de vraag is of het effect te generaliseren is naar andere populaties. Ook is het in de meeste onderzoeken onduidelijk in hoeverre de deelnemers bij de start van het onderzoek al mentale klachten hadden.
Adviezen
Op grond van dit onderzoek lijkt alleen een advies om te minderen of stoppen met social media waarschijnlijk niet effectief om de mentale gezondheid te bevorderen en lijkt het verstandiger om begeleiding te adviseren (bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie). De kwaliteit van het bewijs is echter beperkt.
Lees meer over het onderzoek The impact of social media use interventions on mental well-being van R. Plackett, et al.
Literatuur
- Plackett R, et al. The impact of social media use interventions on mental well-being. Systematic review. J Med Internet Res 2023;25:e44922.
Reacties (2)
Bedankt voor je interessante reactie Joshua. Bij het schrijven van nieuwsberichten proberen we het voor de leesbaarheid bondig te houden, met scherpe titels. Misschien heb je een punt en was het dit keer iets te scherp. Een genuanceerdere titel zou zijn geweest "Digitale detox alleen verbetert mentale gezondheid waarschijnlijk niet, digitale detox in combinatie met actieve interventie mogelijk wel".
Deze systematic review categoriseerde de interventies in 3 groepen (1. beperking van sociale media 2. volledig stoppen van sociale media 3. beperking of stoppen i.c.m. een actieve interventie zoals cognitieve gedragstherapie)
Digitale detox alleen (categorie 1 en 2), het minderen of volledig stoppen van sociale media, zonder een actieve interventie lijkt in overgrote deel van de studies geen of een gemixed (positieve en negatieve effecten) te hebben (zie figuur 3 van het artikel). Daarnaast hadden vrijwel alle studies een lage kwaliteit, wat er doorgaans toe leidt dat het positieve effect van een interventie overschat wordt. Stoppen of minderen met sociale media alleen lijkt dus waarschijnlijk weinig of geen effect te hebben.
Voor digitale detox i.c.m. een actieve interventie (categorie 3) lijkt er wel enig bewijs te zijn. Hier verwijzen de auteurs naar in hun conclusie. Hierop gebaseerd lijkt het verstandig bij patienten met problematisch sociale media gebruik of patienten met psychische klachten waarbij sociale media een rol lijkt te spelen, niet enkel te adviseren te stoppen met sociale media maar ook begeleiding hierbij te adviseren.
- Login om te reageren
De titel “… verbetert waarschijnlijk niet ...” en wat jullie hier in de conclusie schrijven ‘lijkt waarschijnlijk niet effectief’, geeft volgens mij de inhoud niet weer. Jullie beschrijven hoe de onderzoeken van lage kwaliteit nu geen bewijs leveren dat het wél effectief is. Dat is toch iets anders dan dat de onderzoeken suggereren dat het niét effectief is?
De auteurs van de Engelstalige review hebben bovendien een totaal andere conclusie: “This review provides some evidence that social media use interventions are effective in improving mental well-being, especially for depression and when using therapy-based interventions. Further experimental and longitudinal research is needed with representative samples to investigate who may benefit most from social media use interventions. This will help to develop guidance and recommendations for policy makers and clinicians on how best to manage problematic social media use.”
Ik ben daarom benieuwd waarom jullie voor deze titel hebben gekozen. Interpreteren jullie de gegevens uit de review anders?
- Login om te reageren
