Eenzaamheid slecht voor de gezondheid

Het is bekend dat eenzaamheid de oorzaak kan zijn van stress, lijden en een verminderde kwaliteit van leven. Amerikaanse onderzoekers keken naar de relatie tussen eenzaamheid, functionele achteruitgang en mortaliteit bij 60-plussers in de Verenigde Staten.

Het ging om een longitudinaal cohortonderzoek met 1604 deelnemers, allen 60-plus, met een gemiddelde leeftijd van 71 jaar. Negenenvijftig procent van de deelnemers was vrouw, 81% was blank, en 18% leefde alleen. Het onderzoek was onderdeel van de Health and Retirement Study. De deelnemers werden voor het eerst in 2002 ondervraagd en daarna volgden elke 2 jaar een follow-up tot 2008. De onderzoekers vroegen de deelnemers of ze zich verlaten en/of geïsoleerd voelden, en of ze gezelschap ontbeerden. Op grond van hun antwoorden werden ze ingedeeld in categorieën variërend van niet eenzaam tot eenzaam. Onder de categorie eenzaam vielen 693 deelnemers. Opvallend is dat onder mensen die zeiden zich eenzaam te voelen ook getrouwde of samenwonende deelnemers waren. Hiervan was 29% 60-65 jaar, 42% was 65-75 jaar en 29% was ouder dan 75. Primaire uitkomstmaten waren tijdstip van overlijden binnen 6 jaar, en functionele achteruitgang binnen 6 jaar op ADL, mobiliteit, traplopen en beweging van de bovenste ledematen. Er werd gecorrigeerd op demografische variabelen, sociaaleconomische status, leefsituatie, depressie en diverse medische condities.

Eenzame deelnemers hadden ten opzichte van niet-eenzame deelnemers meer kans op achteruitgang in ADL (24,8% versus 12,5%; RR 1,59; 95%-BI 1,23-2,07), achteruitgang van beweging van de bovenste ledematen (41,5% versus 28,3%; RR 1,28; 95%-BI 1,08-1,52), ervaren achteruitgang in mobiliteit (38,1% versus 29,4%; RR 1,18; 95%-BI 0,99-1,41) of ervaren achteruitgang in traplopen (40,8% versus 14,2%; HR 1,45; 95%-BI 1,11-1,88). Er werd geen relatie gevonden met overlijden binnen 6 jaar.

Het lijkt dus nuttig om met ouderen te bespreken of ze zich eenzaam voelen, en met hen mogelijkheden ter verbetering te bespreken. Omdat eenzaamheid niet hetzelfde is als sociaal geïsoleerd zijn, zijn verbeteringsmogelijkheden niet alleen het vergroten van sociale activiteiten, maar ook het investeren in en onderhouden van persoonlijke relaties. Strategieën om eenzaamheid te verzachten kunnen zich bijvoorbeeld richten op de woonsituatie of op telefonische ondersteuning.

Susan Umans