Amerikaanse onderzoekers bekeken in een clustergerandomiseerde trial de effecten van financiële vergoedingen op het volgen van de richtlijnen bij hypertensie (http://www.nhlbi.nih.gov/guidelines/hypertension/express.pdf). In totaal deden 12 praktijken en 125 zorgverleners mee (83 huisartsen, 42 overige zorgverleners). Vergoedingen werden gegeven op individueel niveau, centraal of gecombineerd niveau (zowel individueel als per praktijk). Er werd gekeken naar twee uitkomstmaten gedurende vijfmaal vier maanden: een betere instelling van hypertensie (gedefinieerd als het halen van de afkapwaarden of het volgen van de richtlijn bij niet goed ingestelde hypertensie) en het voorschrijven van medicatie volgens de richtlijn.
Op alle niveaus werden betere scores behaald voor beide uitkomstmaten ten opzichte van het begin van het onderzoek (uitkomstmaat betere instelling: individueel niveau 8,8% verbetering, praktijkniveau 3,7%, gecombineerd niveau 5,5%; uitkomstmaat juist voorschrijven: individueel niveau 9,1% verbetering, praktijkniveau 5,0%, gecombineerd niveau 7,3%). Ten opzichte van de controlegroep werd echter alleen op individueel niveau een significante verbetering gezien van de uitkomstmaat betere instelling (8%). De behaalde verschillen na de onderzoeksperiode waren echter na 1 jaar niet meer aanwezig. De zorgverleners presteerden zelfs minder goed ten opzichte van de controlegroep nadat de vergoedingen stopten.
Vergoedingen op basis van resultaten hadden dus maar een beperkt effect op de kwaliteit van de behandeling. Deze beperkte resultaten zouden veroorzaakt kunnen zijn door een redelijk goed startniveau van de behandeling (75% volgde de richtlijn al). Daarnaast waren zorgverleners niet afhankelijk van deze vergoeding en was deze mogelijk te laag gekozen (1,6% van het salaris).
Goede zorg moet afgestemd worden op het individu en waar mogelijk gebaseerd zijn op goed onderbouwde richtlijnen. Dit onderzoek laat zien dat pay for performance niet tot betere zorg leidt. De vraag blijft dan ook of we met de gezondheidszorg überhaupt deze richting willen inslaan.
Joris Linmans