Het NICTIZ interviewde diverse partijen (NHG, LHV, Ineen, VZVZ, KNMP) en sprak ook met huisartsen, zorggroepen en IT-leveranciers. De centrale vraagstelling was: is er een probleem met IT in de huisartsenzorg, zo ja wat is het probleem en welke mogelijke oplossingen zijn er?
De auteurs stelden vervolgens vijf fundamentele problemen vast.
- De ontwikkelcapaciteit voor vernieuwing bij IT-leveranciers is beperkt. De huidige capaciteit gaat vooral op aan onderhoud, wet- en regelgeving, en landelijke integratie. De rest is versnipperd.
- Huisartsen investeren relatief gezien weinig in IT en de organisatie daarvan (2 tot 4% van de omzet tegenover 5 tot 7% in ziekenhuizen).
- Er is geen landelijk gedragen digitale toekomstvisie en meerjarige roadmap.
- Huisartsen stellen zich onvoldoende eenduidig op als klant naar de leveranciers.
- De marktwerking is beperkt: slechts 3 tot 5% van de huisartsen switcht jaarlijks van IT-leverancier, de grote meerderheid blijft trouw aan de huidige leverancier.
De auteurs zijn positief over het HIS-referentiemodel dat nu al 30 jaar door het NHG wordt ontwikkeld en geüpdatet. Wel stelt het NICTIZ dat dit model zich niet zou moeten beperken tot het HIS (er zijn ook nog 5 KIS-en, 3 huisartsenpostsystemen en een verscheidenheid van andere applicaties).
Het is boeiend om te lezen dat huisartsen hun huidige HIS gemiddeld een 7 tot 9 geven op een schaal van 10. Dat zijn goede cijfers, ondanks de veelvuldige klachten over de HIS-en die we allemaal regelmatig op de werkvloer horen. De auteurs stellen dat om te willen en kunnen veranderen de ‘pijn’ duidelijk moet zijn en ook moet worden gevoeld. Volgens hen is er wel ‘pijn’ maar wordt deze nog steeds onvoldoende gevoeld, de ‘sense of urgency’ ontbreekt. ‘Je raakt gewend aan het ongemak’ vertelde een deelnemer. Daarbij komt dat het niet helder is welke winst verandering oplevert. Begrijpelijk voor de huisarts die met beide voeten in de drukke, dagelijkse praktijk staat! Zoals een andere geïnterviewde stelde: ‘Het is alsof je wordt gevraagd anders te leren zwemmen zonder dat duidelijk is of je met die slag de overkant haalt.’
IT-leveranciers van HIS-en (dat zijn er negen op dit moment) besteden maar liefst 80 tot 90% van hun ontwikkelbudget aan onderhoud, implementatie van wet-en regelgeving en landelijke integratie (gegevensuitwisseling/koppeling). Er is dus bijna geen ruimte voor echte innovatie en de wensen daarvoor zijn ook niet eenduidig. Verder is het belangrijk om te weten dat een van de grotere leveranciers op dit moment contracten omzet naar een looptijd van 7 tot 10 jaar, waardoor de markt op slot dreigt te raken.
De auteurs geven verschillende suggesties voor oplossingen, maar geven ook aan dat het probleem complex is, dat er veel partijen bij zijn betrokken en dat alleen een gecoördineerde aanpak gaat werken. Mijn conclusie: dit whitepaper zou eigenlijk iedere huisarts moeten lezen om daarna gezamenlijk tot actie over te gaan!
Overigens gaf een van de auteurs bij navraag aan dat diverse groepen en partijen contact hebben opgenomen, omdat zij de problematiek herkennen en graag een nadere discussie willen voeren.
Reacties (2)
Er wordt inderdaad veel geklaagd over de IT die in de zorg wordt gebruikt. Dat heeft vooral te maken met de verwachtingen die de IT branche wekt. Wanneer men verwachtingen wekt die men niet waar kan maken krijgt men een negatieve reactie van de klant. Deze eenvoudige marketingwet kent elke middenstander. De automatiseringsbranche belooft ons al dertig jaar prachtige vergezichten en men mag blij zijn wanneer die beloften 10 jaar later bewaarheid worden. In de dertig jaar dat mijn praktijk (als een van de eersten) geautomatiseerd was heb ik daar veel profijt van gehad. Maar de workload is ook mede dankzij de automatisering steeds groter geworden. In het artikel van Annet Sollie worden een vijftal problemen geschetst. Huisartsen stellen zich onvoldoende eenduidig op als klant naar de leveranciers, is een van de problemen zegt men. En slechts 3 tot 5% van de huisartsen switcht jaarlijks van IT-leverancier, de grote meerderheid blijft trouw aan de huidige leverancier. Mijn ervaring in die dertig jaar waarin ik drie maal van leverancier heb moeten switchen is dat je positie als klant een zeer afhankelijke is. Elke verandering van software maar ook van hardware levert weer problemen op die sterk interfereren met de gang van zaken in je toch al zo drukke praktijk. En ja elke toename van fantastische mogelijkheden leiden in de huisartsenpraktijken van ons land, net als in de verzorg- en verpleeghuizen, tot een verhoging van de werkdruk van het personeel. De huisartsen begonnen inderdaad dertig jaar geleden met automatiseren. De ziekenhuizen pas de laatste 15 jaar en het is er vaak nog een rommeltje. Recent zijn onderandere het UMCG en het AMC op het epische programma EPIC overgestapt hetgeen met veel gemopper en horten en stoten schijnt te zijn gebeurd. Dus wanneer men de investeringen van de huisartsen in de IT te laag vindt zou men zich moeten realiseren dat de toename van assistenten ook kosten zijn die voor een deel aan de automatisering zijn toe te schrijven. Het duurt steevast een half jaar tot je weer aan je nieuwe electronische werkomgeving bent gewend, als je nog niet overspannen was geworden. En bij een nieuw progamma hoort ook steevast een nieuw boekhoudprogramma etc. etc. Kortom ik had het allemaal niet willen missen, maar de suggestie wekken dat de gezochte problemen in de IT van de huisartsen door de huisartsen zelf worden veroorzaakt, gaat mij te ver.
- Login om te reageren
Als huisarts kan je wel iets willen, maar je bent overgeleverd aan de leveranciers. En de meeste tijd gaat dus op aan onderhoud en wet- en regelgeving. Kortom de overheid heeft is hier fors debet aan. Verder geven de huisartsen blijkbaar procentueel minder uit aan ICT dan ziekenhuizen. Het grote probleem is dat de praktijkkosten op alle fronten de pan uit rijzen en dat dit onvoldoende gecompenseerd wordt via de (inschrijf)tarieven. Meer geld aan ICT uitgeven betekent dus gewoon minder inkomsten.
De overheid mag hierbij de hand nog eens extra stevig in eigen boezem steken. Men is daar ook niet snel. De software voor de UZI-pas op een Mac is nog steeds niet functioneel. Dit is al jaren zo. En niemand lijkt hiervoor verantwoordelijk. Als huisarts ben je een roepende in de woestijn.
En ja, ik ben ook behoorlijk tevreden met mijn huidige HIS, alhoewel ik graag had gezien dat er één landelijk HIS zou zijn met alle voordelen van de huidige systemen gecombineerd en alle nadelen eruit gefilterd. Dus een systeem dat werkt via internet (overal bereikbaar), platform onafhankelijk (visites met bijv. iPad), centrale database en backup en oneindige capaciteit van de harde schijven, waardoor alle data op 1 plek blijven en niet versnipperd over verschillende computers (handig bij verhuizing van een patiënt naar een andere praktijk).
- Login om te reageren
