Samenvatting
De kern
-
Hoewel er na een enkeldistorsie op een MRI-scan vaak structurele afwijkingen zichtbaar zijn, lijkt er geen verband te bestaan met het aanhouden van de klachten.
-
Ook in een niet-aangedane enkel komen structurele gewrichtsafwijkingen voor, maar veel minder frequent dan in een enkel die een inversietrauma heeft ondergaan.
-
Pijn in de eindstand van dorsi- en/of plantairflexie en een verschil in range of motion in plantairflexie bij lichamelijk onderzoek lijken samen te hangen met tekenen van vroege artrose op de MRI-scan in het talocrurale en talonaviculaire gewricht na een enkeldistorsie.
-
Een lateraal enkelbandletsel heeft een forse impact op de functie van de enkel en het fysieke welbevinden, vooral bij mensen met aanhoudende klachten.
-
Toevoeging van gesuperviseerde neuromusculaire oefeningen aan het huidige conservatieve beleid na een acute enkeldistorsie kan leiden tot een sneller herstel en sporthervatting.
-
Voor patiënten met chronische enkelklachten (> ½ jaar) is een oefenprogramma effectiever dan afwachtend beleid ten aanzien van pijn, functieverlies en de preventie van recidieven.
Inleiding
Methoden van onderzoek
Behandeling aanhoudende klachten na een inversietrauma
Radiologische afwijkingen en aanhoudende enkelklachten
Totaal | Aanhoudende klachten | Geen klachten | p-waarde† | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
n | % | n | % | n | % | |||||
Talocrurale gewricht | ||||||||||
Botoedeem | 66 | 39,4 | 25 | 26,6 | 41 | 40,6 | 0,25 | |||
Osteochondrale schade | 11 | 5,6 | 6 | 6,4 | 5 | 5,0 | 0,61 | |||
Osteofyten | 77 | 39,5 | 35 | 37,2 | 42 | 41,6 | 0,37 | |||
Kraakbeenverlies | 20 | 10,3 | 8 | 8,5 | 12 | 11,9 | 0,60 | |||
Kellgren & Lawrence-score | 81 | 41,5 | 38 | 40,4 | 43 | 42,5 | 0,16 | |||
Talonaviculaire gewricht | ||||||||||
Botoedeem | 26 | 13,3 | 15 | 16,9 | 11 | 10,9 | 0,76 | |||
Osteofyten | 106 | 54,4 | 46 | 48,9 | 60 | 59,4 | 0,59 | |||
Kraakbeenverlies | 39 | 20,0 | 17 | 18,1 | 22 | 21,8 | 0,59 | |||
Sclerose | 92 | 47,2 | 42 | 44,7 | 50 | 49,5 | 0,39 | |||
Kellgren & Lawrence-score | 108 | 55,4 | 46 | 49,0 | 62 | 61,3 | 0,45 | |||
Andere afwijkingen | ||||||||||
Hydrops | 68 | 34,9 | 33 | 35,1 | 35 | 34,7 | 0,99 | |||
Anterolaterale impingement | 22 | 11,3 | 10 | 10,6 | 12 | 11,9 | 0,73 | |||
Wekedelenzwelling | 20 | 10,3 | 8 | 8,5 | 12 | 11,9 | 0,57 | |||
Ligamenten | ||||||||||
Anterio tibiofibulaire - Verdikt | 20 | 10,3 | 9 | 9,6 | 11 | 10,9 | 0,97 | |||
Ruptuur | 2 | 1,0 | 1 | 1,1 | 1 | 1,0 | ||||
Anterio talofibulaire - Verdikt | 77 | 39,5 | 37 | 39,4 | 40 | 39,6 | 0,44 | |||
Ruptuur | 32 | 16,4 | 14 | 14,9 | 18 | 17,8 | ||||
Calcaneofibulaire - Verdikt | 72 | 36,9 | 35 | 37,2 | 37 | 36,6 | 0,97 | |||
Ruptuur | 1 | 0,5 | 0 | 0,0 | 1 | 1,0 | ||||
Deltoideum - Verdikt | 19 | 9,7 | 8 | 8,5 | 11 | 10,9 | 0,94 | |||
Ruptuur | 2 | 1,0 | 1 | 1,1 | 1 | 1,0 |
Relatie tussen lichamelijk onderzoek en artrose
Impact van een enkeldistorsie
Totaal (n = 204) | Aanhoudende klachten (n = 96) | Geen klachten (n = 108) | p-waarde | |
---|---|---|---|---|
Pijnscores* | ||||
In rust (VAS 0-10) | 1,11 (1,83) | 1,87 (2,20) | 0,44 (1,03) | † |
Gedurende inspanning (VAS 0-10) | 2,37 (2,46) | 3,62 (2,62) | 1,25 (1,64) | † |
Ankle Function Score (0-100)* (AFS) | 73,45 (20,50) | 62,47 (20,24) | 82,90 (15,44) | † |
Instabiliteit (onderdeel van de AFS) | † | |||
Elke stap | 2 (1%) | 2 (2,1%) | 0 (0,0%) | |
Tijdens dagelijkse activiteiten | 47 (23,0%) | 32 (33,2%) | 15 (13,9%) | |
Tijdens sportbeoefening | 96 (47,1%) | 41 (42,7%) | 55 (50,9%) | |
Nooit | 54 (26,5%) | 17 (17,7%) | 37 (34,3%) | |
FADIsport (0-5 punten)* | 0,86 (0,14) | 0,80 (0,15) | 0,92 (0,09) | † |
Tegner (0-10 activiteitenniveau) | 5 (1-9) | 5 (1-9) | 5 (0-10) | 0,22 |
Werk | 0,67 | |||
Niet in staat te werken door enkelklachten | 9 (4,4%) | 4 (4,2%) | 5 (4,6%) | |
Niet in staat te werken door andere oorzaken | 5 (2,4%) | 1 (1,0%) | 4 (3,7%) | |
Hinder tijdens werk (0-10)* | 1,73 (2,39) | 2,40 (2,48) | 1,14 (2,16) | 0,004† |
Fysieke inspanning (FI) | 0,53 | |||
| 39 (19,1%) | 22 (22,9%) | 17 (15,7%) | |
| 8 (3,9%) | 3 (3,1%) | 5 (4,6%) | |
| 127 (62,3%) | 56 (58,3%) | 71 (65,7%) | |
Hinder tijdens fysieke activiteit (0-10)* | 3,72 (2,93) | 4,80 (2,52) | 2,78 (2,96) | † |
Deelname sportactiviteiten | ||||
| 46 (22,5%) | 19 (19,8%) | 27 (25,0%) | 0,477 |
| 61 (29,9%) | 35 (36,5%) | 26 (24,1%) | 0,006† |
Algemeen welbevinden (EQ 5D-subscale) | 0,097 | |||
| 29 (14,2%) | 11 (11,5%) | 18 (16,7%) | |
| 57 (27,9%) | 22 (22,9%) | 35 (32,4%) | |
| 95 (46,6%) | 48 (50,0%) | 47 (43,5%) | |
| 18 (8,8%) | 11 (11,5%) | 7 (6,5%) | |
| 3 (1,5%) | 3 (3,1%) | 0 (0,0%) | |
| 2 (1,0%) | 1 (1,0%) | 1 (0,9%) |
Toepasbaarheid voor de huisartsenpraktijk
Conclusie en aanbeveling
Literatuur
- 1.↲VeiligheidNL. Enkelblessures; ongevalscijfers. Amsterdam: VeiligheidNL, 2014.
- 2.↲Goudswaard ANTS, Van den Bosch WJHM, Van Weert HCPM, Geijer RM. NHG-Standaard enkeldistorsie. Utrecht: NHG, 2000.
- 3.↲Van Rijn RM, Van Os AG, Bernsen RM, Luijsterburg PA, Koes BW, Bierma-Zeinstra SM. What is the clinical course of acute ankle sprains? A systematic literature review. Am J Med 2008;121:324-31.
- 4.↲Van Dijk CN. CBO-richtlijn voor diagnostiek en behandeling van het acute enkelletsel. Ned Tijdschr Geneeskd 1999;143:2097-101.
- 5.↲McKeon PO, Ingersoll CD, Kerrigan DC, Saliba E, Bennett BC, Hertel J. Balance training improves function and postural control in those with chronic ankle instability. Med Sci Sports Exerc 2008;40:1810-9.
- 6.↲Hupperets MD, Verhagen EA, Van Mechelen W. Effect of unsupervised home based proprioceptive training on recurrences of ankle sprain: randomised controlled trial. BMJ 2009;339:b2684.
- 7.↲Hoch MC, McKeon PO. Joint mobilization improves spatiotemporal postural control and range of motion in those with chronic ankle instability. J Orthop Res 2011;29:326-32.
- 8.↲Pellow JE, Brantingham JW. The efficacy of adjusting the ankle in the treatment of subacute and chronic grade I and grade II ankle inversion sprains. J Manipulative Physiol Ther 2001;24:17-24.
- 9.↲Saxena A, Luhadiya A, Ewen B, Goumas C. Magnetic resonance imaging and incidental findings of lateral ankle pathologic features with asymptomatic ankles. J Foot Ankle Surg 2011;50:413-5.
- 10.↲↲Park HJ, Cha SD, Kim SS, Rho MH, Kwag HJ, Park NH, et al. Accuracy of MRI findings in chronic lateral ankle ligament injury: comparison with surgical findings. Clin Radiol 2012;67:313-8.
- 11.↲Choi WJ, Lee JW, Han SH, Kim BS, Lee SK. Chronic lateral ankle instability: the effect of intra-articular lesions on clinical outcome. Am J Sports Med 2008;36:2167-72.
- 12.↲Hiller CE, Nightingale EJ, Raymond J, Kilbreath S, Burns J, Black DA, et al. Prevalence and impact of chronic musculoskeletal ankle disorders in the community. Arch Phys Med Rehabil 2012;93:1801-7.
- 13.↲Brown TD, Johnston RC, Saltzman CL, Marsh JL, Buckwalter JA. Posttraumatic osteoarthritis: a first estimate of incidence, prevalence, and burden of disease. J Orthop Trauma 2006;20:739-44.
- 14.↲Brison RJ, Day, AG, Pelland. L, Pickett W, Johnson AP, Aiken A, et al. Effect of early supervised physiotherapy on recovery from acute ankle sprain: randomised controlled trial. BMJ 2016;355:15650.
- 15.↲Kemler E, Van de Port I, Backx F, Van Dijk CN. A systematic review on the treatment of acute ankle sprains: brace versus other functional treatment types. BJSM 2011;41:185-97.
- 16.↲Gribble PA, Delahunt E, Bleakley C, Caulfield B, Docherty C, Fourchet F, et al. Selection criteria for patients with chronic ankle instability in controlled research: a position statement of the International Ankle Consortium. Br J Sports Med 2014;48:1014-8.
- 17.↲Doherty C, Bleakly Ch, Delahunt E, Holden S. Treatment and prevention of acute and recurrent ankle sprain: an overview of systematic reviews with meta-analysis. BJSM 2017;51:113-25.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.