Extra vitamine C zou volgens onze richtlijnen de opname van ijzer bevorderen en dus de behandeling van ijzergebreksanemie ten goede komen. In dit onderzoek, voor zover bekend het enige gecontroleerde onderzoek hierover in een universiteitsziekenhuis in Shanghai, is gekeken of vitamine C inderdaad toegevoegde waarde heeft bij de behandeling van ijzergebreksanemie. De onderzoekers randomiseerden tussen 2016 en 2018 440 volwassenen met ijzergebreksanemie. De interventiegroep kreeg ijzersuppletie (3 dd 100 mg/dag) met vitamine C (600 mg/dag) en de controlegroep ijzersuppletie zonder vitamine C.
Beide groepen bevatten 220 patiënten, 97% was vrouw en de gemiddelde leeftijd was 38 jaar. Het gemiddelde hemoglobinegehalte was 8,8 g/dl (5,5 mmol/l); 49% van de deelnemers had milde anemie (> 5,6 mmol/l), 42% matige anemie (3,7-5,6 mmol/l) en 9% ernstige anemie (< 3,7 mmol/l). Er waren geen significante verschillen in kenmerken op baseline. De meest voorkomende oorzaken van anemie waren menorragie, hemorroïde bloeding en vegetarisch dieet (respectievelijk 91,3%; 2,1% en 1,6%). Alleen de betrokken artsen waren geblindeerd voor behandeling, de deelnemers en effectbeoordelaars niet. In beide groepen volbracht 98% van de deelnemers de follow-up van 8 weken. De deelnemers wisselden niet van groep.
De interventiegroep liet na 2 weken een gemiddelde stijging van het hemoglobinegehalte zien van 1,24 mmol/l en de controlegroep 1,14 mmol/l. Het verschil was niet statistisch significant. Ook na 4, 6 en 8 weken was er geen klinisch relevant of significant verschil. Het maximale verschil in voordeel van vitamine C was 0,14 mmol/l op 4 weken. Een belangrijke kanttekening is dat een mogelijke invloed van (verschillen in) voeding niet is meegenomen. Ook wordt een mogelijk effect van vitamine C bij ernstige anemie niet beschreven.
Concluderend: het is mogelijk dat we, op basis van dit onderzoek en toekomstige onderzoeken, geen vitamine C hoeven te adviseren bij de behandeling van ijzergebreksanemie.
Lees meer over het onderzoek The efficacy and safety of vitamin C for iron supplementation in adult patients with iron deficiency anemia. A Randomized Clinical Trial van N. Li, et al.
Literatuur
- Li N, et al. The efficacy and safety of vitamin C for iron supplementation in adult patients with iron deficiency anemia. A Randomized Clinical Trial. JAMA Netw Open 2020;3:e2023644.
Reacties (3)
Dit is gebaseerd op een verouderd artikel en zaait verwarring.
1. In uw ondertitel suggereert u dat de additionele werking van vitamine c zou berusten op het aanzuren, waardoor er effectievere opname zou zijn. Echter, de pH van de maag schommelt tussen 1,5 en 3,5 en daar zal 1 tabletje ascorbinezuur niet veel aan bijdragen (nog nooit protonpompremmers hoeven geven bij vitamine c). Het effect van vitamine c op ferrofumaraat bijvoorbeeld is anders. Wel word Fe2+ beter geabsorbeerd dan Fe3+ en stoffen als tannine en maagzuurremmers verminderen dus de opname van ijzer.
2. De patienten uit de onderzoeksgroepen kregen 3 x daags 100 mg ijzer (met of zonder vitamine c) Dit suppletieregime is op zich zelf al lang verlaten en zelfs de NHG standaard adviseert 2 x per week 200 mg Ferrofumaraat. De opname van ijzer wordt immers negatief beïnvloed door de Hepcidine die oiv de ijzeropname wordt geproduceerd door lever en negatief terugkoppelt. Die werking houdt ongeveer 24 uur aan, zodat om-de-dag inname 200 mg ferrofumaraat beter is dan dagelijks 100 mg ferrofumaraat.
groet, Michel Tuynman, huisarts
- Login om te reageren
Beste Michel,
Bedankt voor uw reactie. Ik probeer antwoord te geven op uw reactie.
1. Onze NHG standaard zegt onder kopje "gebruiksadviezen ferrofumaraat; neem ferrofumaraat in op een lege maag of gelijktijdig met vitamine c(bijvoorbeeld sinaasappelsap), omdat dit resorptie van ijzer bevordert door het zure milieu."
2. Het klopt dat de huidige adviesdosering voor ferrofumaraat 2 maal per week 200mg is.
Het is ons niet bekend dat er een (recent)onderzoek is met zo een opzet en "level of evidence"(RCT of systematische review) waarbij vitamine C wel zorgt voor een klinisch relevant verschil(in dit geval effect op HB gehalte).
Ondanks het verschil in adviesdosering van nu geeft dit onderzoek(gezien ook level of evidence) het beste antwoord op de vraag of vitamine C überhaupt een klinisch relevant verschil maakt(dus HB gehalte als uitkomstmaat).
In vitro kan vitamine C/ascorbinezuur verbeterde opname laten zien, maar dat zien we dus niet in vivo.
Misschien komt er nog in de toekomst een onderzoek met de huidige adviesdosering.
Met vriendelijke groet,
Ferhat Acar, huisarts in opleiding(Erasmus MC)
- Login om te reageren
Beste Ferhat,
De onderzoeksopzet in het geciteerde artikel is fout omdat eerder onderzoek heeft aangetoond dat bij dagelijks 200 (of meer) ijzer suppletie, er een negatieve terugkoppeling plaatsvindt door Hepcidine, die de opname actief blokkeert. Vitamine C heeft geen invloed op de Hepcidine productie Dat betekent dat het ijzersuppletieregime zelf (met of zonder vit C) al een beperkende factor is en dus van vitamine C niets te verwachten valt.
Een correcter onderzoek zou zijn bijvoorbeeld:
Groep 1: 2 x per week 100 mg Ferrofumaraat (fumaraat de betere vorm tov bv gradumet als ik me niet vergis) Groep 2: 2 x per week 100 mg ferrofumaraat met vitamine c Groep 3: 2 x per week 200 mg ferrofumaraat Groep 4: 2 x per week 200 mg ferrofumaraat met vitamine C
Misschien dat dan blijkt dat 2 x per week 100 mg ferrofumaraat met vitamine C even effectief is als 2 x per week 200 ferrofumaraat. In ieder geval doet de overdosis ijzer (welke vorm?) in het besproken artikel ieder mogelijk effect van vitamine C teniet.
Interessant is dat bijvoorbeeld de toevoeging van ijzer aan CornFlakes ook geen zin heeft (omdat CornFlakes immers meestal met melk wordt gegeten en dus de ijzer zo bindt dat het niet kan worden opgenomen)
Het effect van vitamine C op ijzerabsorptie is complexer en heeft niet te maken met aanzuren van de maag. Zie bijgaande artikelen. Of vitamine C effect heeft op ijzersuppletie met ferrofumaraat weet ik niet en misschien is het ook helemaal niet relevant, omdat inmiddels duidelijk is dat de teleurstellende opname zoals eerder werd gezien, waarschijnlijk werd veroorzaakt door de overdosering in de verouderde schema's van 3 x daags 200 ferrofumaraat.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/6936423/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/6940487/
Ik ben benieuwd wat je vindt. Met groet, Michel Tuynman
Met vriendelijke groet,
MHE Tuynman, huisarts
- Login om te reageren
