Gedeelde besluitvorming: altijd (even) belangrijk?

De meeste patiënten willen dat hun dokter geen besluiten vóór, maar mét hen neemt. Dokters lijken vooral geneigd shared decision making toe te passen als niet duidelijk is welke behandeling het beste is. In een commentaar in de New England Journal of Medicine meent Terra Fried dat shared decision making zeker ook moet plaatsvinden wanneer er geen twijfel bestaat over de beste aanpak.

Fried betoogt in haar commentaar dat dokters geneigd zijn om, als er op basis van een benefit-risk-beoordeling duidelijk één behandeling als beste uitspringt, deze te adviseren. Ook in richtlijnen worden dergelijke aanbevelingen vaak directief geformuleerd in bewoordingen wat er zou moeten gebeuren. Dokters bekommeren zich dan onvoldoende over het betrekken van de patiënt bij de besluitvorming. Richtlijnen en behandelaars gaan in dat geval echter voorbij aan de zorgen en waarden van patiënten die niet in de beoordelingen zijn meegenomen.

Als voorbeeld noemt zij warfarine, dat volgens richtlijnen de voorkeursbehandeling is om bij atriumfibrilleren het risico op een CVA te verminderen. Een patiënt kan echter vanwege een groter gebruiksgemak en een kleiner bloedingsrisico toch de voorkeur geven aan behandeling met acetylsalicylzuur, hoewel dat statistisch gezien minder bescherming biedt tegen een CVA. Juist de beschikbaarheid van gegevens over uitkomsten, maakt het volgens Fried belangrijk om de voorkeuren van de patiënt na te gaan. Dit vraagt dus om uitleg over de voor- en nadelen van de diverse opties en om na te gaan wat het beste past bij de individuele patiënt.

Bij besluiten met veel onzekerheid over behandeluitkomsten zouden dokters volgens Fried juist vaker de beslissing overlaten aan de patiënt. De patiënt moet het dan min of meer maar zelf uitzoeken. Als dat klopt raakt Fried een belangrijk punt van zorg; niet alleen omdat het hier extra lastige beslissingen betreft, waarbij alle betrokkenen in het duister tasten en goed overleg extra hard nodig is, maar ook omdat dit op geen enkele manier strookt met een belangrijk basisprincipe van shared decision making, namelijk besluitvorming in gezamenlijkheid.

Fried TR. Shared decision making; finding the sweet spot. N Engl J Med 2016;374;2:104-6.