Geen antibiotica bij geelgroen sputum

Sommige huisartsen zijn sneller geneigd een ‘kuurtje’ voor te schrijven bij hoestende patiënten met gekleurd sputum. Dat is niet wat er in de NHG-Standaard Acuut hoesten wordt betoogd; gekleurd sputum differentieert niet tussen een virale en bacteriële oorzaak. Spaanse onderzoekers zochten uit of breedspectrumantibiotica dan wel ibuprofen de duur van de hoestklachten vermindert.

De onderzoekers includeerden tussen april 2010 en januari 2012 in totaal 416 hoestende volwassenen uit verschillende huisartsenpraktijken voor hun gerandomiseerde trial. Minder dan een week hoesten met gekleurd sputum moest de voornaamste klacht zijn. Daarnaast moest er ten minste een ander kenmerk van een lagere luchtweginfectie bestaan, zoals dyspneu, piepende ademhaling of een onaangenaam gevoel op de borst. Wereldwijd worden vaak NSAID’s voorgeschreven voor het verlichten van de symptomen bij een luchtweginfectie, zoals koorts en hoesten. Daarom werd ibuprofen meegenomen in dit placebogecontroleerde onderzoek.

De patiënten werden in 3 groepen verdeeld: 1 groep (n = 136) kreeg ibuprofen 600 mg 3 maal daags, 1 groep (n = 137) kreeg amoxicilline-clavulaanzuur 625 mg 3 maal daags en 1 groep (n = 143) kreeg placebo 3 maal daags. De primaire uitkomstmaat was het aantal dagen hoesten, bijgehouden middels een klachtendagboek. De duur van het hoesten in de gehele onderzoekspopulatie bleek gemiddeld 14,6 (SD 6) dagen te zijn. Zowel amoxicilline-clavulaanzuur als ibuprofen bleek de duur van het hoesten niet significant te bekorten (HR 1,03; 95 %-BI 0,78 – 1,35 voor amoxicilline-clavulaanzuur en 1,23; 95 %-BI 0,93 – 1,61 voor ibuprofen).

Ook na correctie voor potentiële confounders (temperatuur, CRP, leeftijd, roken, dyspneu en/of wheezing) was er geen significant verschil tussen de groepen. Logischerwijs traden in de met antibiotica en ibuprofen behandelde groepen meer bijwerkingen op (p < 0.01). Het merendeel van de lagere luchtweginfecties is ongecompliceerd en selflimiting, behandeling met een antibioticum is niet geïndiceerd. Dit onderzoek bevestigt met andere woorden dat antibiotica de duur van de acute hoestklachten met gekleurd sputum niet bekort en dus geen aanvullende waarde heeft.

Llor C, et al. Efficacy of anti-inflammatory or antibiotic treatment in patients with non-complicated acute bronchitis and discoloured sputum: randomized placebo controlled trial. BMJ 2013;347:f5762.