Samenvatting
Abstract
De kern
-
Huisartsen kunnen een belangrijke rol spelen bij suïcidepreventie.
-
Huisartsen zouden vaker op eigen initiatief het gesprek over suïcide moeten beginnen.
-
Suïcidale patiënten schamen zich vaak en zijn bang niet gehoord te worden.
-
Het bespreken van de wanhoop kan beter voorafgaan aan de andere vragen.
-
Het gebruiken van de CASE-benadering (Chronological Assessment of Suïcide Events) kan helpen de problematiek uit te diepen.
-
Hoe eerder hulp wordt geboden, des te groter de kans op een goed resultaat.
Inleiding
De feiten
-
een psychiatrische stoornis;
-
eerdere suïcidepogingen;
-
zelfdestructief gedrag in de voorgeschiedenis;
-
suïcidale ideatie in de voorgeschiedenis;
-
nabestaanden van suïcide;
-
een borderlinepersoonlijkheidsstoornis.7
De gespreksomstandigheden
Attitude en gespreksvoering
-
de patiënt te weinig ruimte geven;
-
quasi-empathie (beter is: bevestiging van de emoties van de patiënt, geloofwaardige empathie);
-
niet luisteren, niet ingaan op antwoorden (beter is: bekrachtiging van positief gedrag, zoals kleine openingen naar een oplossing of suggesties daartoe);
-
te veel afwijzingen in de vorm van ontkenning, tegenspraak of bagatellisering (beter is: geen strijd aangaan, geen oordeel geven);
-
niet samen oplossingen zoeken (beter is: samenvattend stimuleren en samen met de patiënt naar alternatieven zoeken).
Het gesprek
-
Hebt u gedachten aan zelfmoord? Denkt u dat u dood beter af bent?
-
Hebt u plannen om zelfmoord te plegen?
-
Hoe zien die plannen eruit? Welke methoden hebt u overwogen?
-
Welke voorbereidingen had u getroffen?
-
Hoeveel haast hebt u om uw plannen uit te voeren?
-
Hoe lang speelt dit al? Hoe was dit in de laatste weken?
-
Hoe vaak had u deze gedachten? Hoe vaak per dag (tienmaal, honderdmaal? Meer nog?)
-
Hebt u terugkerend kwellende gedachten? Wat denkt u op zo’n moment?
-
Wat zijn aanleidingen voor u om zo te denken?
-
Hoeveel tijd bent u per dag bezig met deze gedachten? (4 uur? 8 uur? Meer nog?)
-
Hebt u plannen gehad/gemaakt om uzelf iets aan te doen?
-
Hebt u geprobeerd om een einde aan uw leven te maken?
-
Bent u wel eens eerder zo wanhopig geweest?
-
Hebt u ooit eerder een periode gehad waarin u deze gedachten had? Wat was er toen aan de hand?
-
Hebt u wel eens geprobeerd een einde aan uw leven te maken? Wat was er toen aan de hand?
-
Wanneer was dat? Wat hebt u toen gedaan?
-
Hoe is het nu voor u?
-
Hoe ziet u de toekomst? Ziet u nog enige toekomst?
-
Wat gaat u doen als u straks weer thuis bent? [of:] Wat gaat u doen als ik weg ben?
Weging van het risico
Literatuur
- 1.↲Kerkhof AJFM, Arensman E, Aardema A, Verkes R, Hengeveld MW. Korte en lange termijn risicofactoren voor recidiverend suïcidaal gedrag. Rapport uitgebracht aan het Nationaal Fonds Geestelijke Volksgezondheid. Nijmegen: NFGV, 2000.
- 2.↲Marquet R, Donker G. Praten over suïcidegedachten. Huisarts Wet 2009;52:267.
- 3.↲↲Kerkhof AJ, Luyn B. Suïcidepreventie in de praktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghem, 2010.
- 4.↲Centraal Bureau voor de Statistiek. Webmagazine van 8 december 2014.
- 5.↲De Graaf R, Tuithof M, Van Dorsselaer S, Ten Have M. Rapport nieuwe gegevens over suïcidaliteit in de bevolking. Utrecht: Trimbos-instituut, 2011.
- 6.↲Oud MJT, Mulder DJW, Schuling J. Hoe gaan dienstdoende huisartsen om met suïcidaliteit? Huisarts Wet 2008;51:124-7.
- 7.↲↲↲Van Hemert AM, Kerkhof AJFM, De Keijser J, Verwey B, Van Boven C, Hummelen JW, et al. Multidisciplinaire Richtlijn Diagnostiek en Behandeling van Suïcidaal Gedrag. Utrecht: Trimbos-instituut, 2012.
- 8.↲Linehan MM, Rizvi SL, Welch SS, Page B. Psychiatric aspects of suicidal behaviour: Personality disorders. Hawton K, Van Heeringen K (Eds.). The international handbook of suicide and attempted suicide. Chichester: John Wiley & Sons, 2000.
- 9.↲Gould MS, Marocco FA, Kleinman M, Thomas JG, Mostkoff, K, Cote, J, et al. Evaluating iatrogenic risk of youth suicide screening programs: a randomized controlled trial. JAMA 2005;293:1635-43.
- 10.↲Kerkhof A. De psychologie van suïcide en suïcidepogingen. In Heeringen K. Handboek suïcidaal gedrag. Utrecht: De Tijdstroom, 2007.
- 11.↲↲New Zealand Guideline Group. The assessment and management of people at risk of suicide. Wellington: New Zealand Guideline Group, 2003.
- 12.↲Shea SC. The chronological assessment of suicide events: a practical interviewing strategy for the elicitation of suicidal ideation. J Clin Psychiatry 1998;59 Suppl 20:58-72.
- 13.↲Heeringen K, Kerkhof AJFM. Richtlijnen voor de behandeling van suïcidaliteit: behandelingsstrategieën bij suïcidaliteit. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum, 2000.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.