Handig geriatrieboekje kan dunner

Ouderen staan in het middelpunt van de belangstelling, niet alleen in de literatuur. Het NHG publiceerde mei vorig jaar het Standpunt Huisartsgeneeskunde voor ouderen. De zorg voor de oudere patiënt roept bij de huisarts regelmatig vragen op: wat is de invloed van de hoge leeftijd en comorbiditeit op diagnostiek en beleid? Dit zakboekje belooft antwoorden op deze vragen kunnen geven. Volgens de redactie is het geschreven voor alle artsen die veel ouderen als patiënt hebben, maar de huisarts wordt uitdrukkelijk als eerste vermeld. Het doel is: inzicht bieden in de veranderingen van ziektepresentatie, diagnostiek en behandeling, die bij oudere patiënten relevant zijn. Na het algemene gedeelte met speciale aandacht voor onder andere farmacotherapie, voeding en recht, komen specifieke problemen bij ouderen aan bod zoals vallen, moeheid en eenzaamheid. Het grootste gedeelte bestaat uit hoofdstukken, waarbij alle tracti aan bod komen. En inderdaad vind je wat je wilt weten. Waar moet ik speciaal op letten bij de diagnostiek en behandeling van hypertensie bij ouderen; hoe moet ik dosering van geneesmiddelen aanpassen? Informatie over veelvoorkomende aandoeningen als obstipatie, urine-incontinentie, decubitus en orthostatische hypotensie. Over eenvoudige zaken als xerosis cutis, maar ook over vrij zeldzame, maar vooral bij ouderen voorkomende ziektes als maligne hematologische ziekten. Heel handig is ook de informatie over juridische zaken bij dementerende ouderen, bijvoorbeeld over de wet BOPZ (al wordt deze niet vermeld in de index). Bij de meeste hoofdstukken gaat men bij de medicamenteuze therapie in op eventuele aanpassing van de dosis bij ouderen (> 70 jaar). Er zijn bijlagen met referentiewaarden en een geneesmiddelenoverzicht. De eerste bevat een handige vermelding van welke waarden bij ouderen ‘afwijkend normaal’ zijn. De tweede is onoverzichtelijk, met veel merknamen (sponsor?) en voegt niets toe aan de informatie in de betreffende hoofdstukken. Een nadeel is dat de hoofdstukken over ziekten onevenwichtig zijn, wat vooral te zien is aan het verschil in lengte. Hoewel de redactie schrijft dat het geen leerboek is, gaat bijvoorbeeld het hoofdstuk over gastro-intestinale aandoeningen veel te uitvoerig in op allerlei diagnostische criteria. Voor de huisarts niet relevant. Ook vermelden de meeste auteurs bij de beschrijving van een ziektebeeld allerlei informatie die bij elke huisarts bekend is. Zoals basisinformatie over diabetes of mogelijke bevindingen bij fysische diagnostiek bij een patiënt met COPD.

Deze leidraad bevat veel nuttige informatie en voorziet mijns inziens in een behoefte. Maar het zou handig zijn als het wat dunner is, zodat het ook echt als zakboekje (in de visitetas) gebruikt kan worden. En dat kan zeker als overbodige informatie geschrapt wordt. Dan kan hopelijk ook de hinderlijke reclame van de sponsors vervallen. O.J.M. Lackamp