Heeft conditietraining effect op bloeddruk en andere cardiovasculaire risicofactoren?

Vraagstelling

Wat is de invloed van duurtraining op de bloeddruk, op bloeddrukregulerende mechanismen en op cardiovasculaire risicofactoren?

Korte beschrijving

Inleiding In eerder gepubliceerde meta-analyses van RCT’s is alleen gekeken naar het effect van conditietraining op de bloeddruk in rust. Het doel van deze meta-analyse was tevens te kijken naar het effect op de ambulante bloeddruk, bloeddrukregulerende mechanismen en andere cardiovasculaire risicofactoren dan hypertensie. Geselecteerde onderzoeken De auteurs van deze meta-analyse zochten in MEDLINE naar RCT’s over het effect van conditietraining op de bloeddruk. De inclusiecriteria waren: willekeurige toewijzing aan een interventie- of controlegroep; conditietraining als de enige interventie; inclusie van verder gezonde (in rust gemeten) normotensieve of (pre)hypertensieve volwassenen en een interventieduur = 4 weken. De systolische en/of diastolische bloeddruk moest uitdrukkelijk vermeld zijn. Alleen artikelen die voor december 2003 in peer-reviewed tijdschriften waren gepubliceerd werden in het onderzoek betrokken. De meta-analyse betrof 72 trials met 3936 deelnemers. De duur van de onderzoeken varieerde van 4 tot 52 weken (gemiddeld 16). Elke training duurde 15 tot 63 minuten (gemiddeld 40 minuten) en bestond met name uit wandelen, joggen of fietsen. Patiëntenpopulatie De onderzoeksgroepen bestonden uit patiënten van 21-83 jaar (gemiddeld 46,6). De systolische bloeddruk in rust varieerde van 100,6 tot 162,5 mmHg (gemiddeld 128,1) en de diastolische van 61,4 tot 107,0 mmHg (gemiddeld 81,6). De patiënten werden in 3 groepen ingedeeld: normotensief (Uitkomstmaat Als primaire uitkomstmaat gold de daling van de bloeddruk (mmHg) in rust, gemeten vóór en na de trainingsperiode. Als secundaire uitkomstmaat werd onder andere gekeken naar de ambulante bloeddruk, het lichaamsgewicht, het percentage lichaamsvet, de buikomtrek, de lipiden, het glucose-, insuline-, noradrenaline- en reninegehalte in het bloed en de vaatweerstand. Resultaten Conditietraining leidde tot een significante reductie van de bloeddruk in rust van 3,0 mmHg systolisch (95%-BI 4,0-2,0) en 2,4 mmHg diastolisch (95%-BI 3,1-1,7); ambulant was de reductie 3,3 mmHg systolisch (95%-BI 5,8-0,9) en 3,5 mmHg diastolisch (95%-BI 5,2-1,9). De afname van de bloeddruk in rust was het grootst in de 30 onderzoeken met hypertensiepatiënten, namelijk 6,9 mmHg systolisch (95%-BI 9,1-4,6) en 4,9 mmHg diastolisch (95%-BI 6,5-3,3). Het lichaamsgewicht, het percentage lichaamsvet en de buikomtrek namen significant af. Het HDL-cholesterol steeg met 0,032 mmol/l^-1. Het plasmanoradrenaline daalde met 29%, de plasmarenineactiviteit met 20% en de index voor insulineresistentie met 0,31 U. De vaatweerstand nam met 7,1% af. Conclusie van de onderzoekers De onderzoekers concludeerden dat conditietraining de bloeddruk zowel in rust als ambulant verlaagt en dat dit effect het grootst is bij mensen met hypertensie. De werking is terug te voeren op een afname van de vaatweerstand. In dit mechanisme lijken het sympathische zenuwstelsel evenals het renine-angiotensine-systeem betrokken te zijn. Conditietraining blijkt ook een gunstige invloed op andere cardiovasculaire risicofactoren dan hypertensie te hebben. Bewijskracht Meta-analyse van gerandomiseerde gecontroleerde trials (1a).²Jolanda van Gestel en Arie Knuistingh Neven, LUMC