Samenvatting
In 2004 volgde Mark Valk een week lang nascholing over GGZ, waar hij naar eigen zeggen veel van opstak. Aan het eind van de week maakten de cursusdeelnemers voor zichzelf een verbeteringsplan. Toen tijdens de terugkommiddag bleek dat veel van de goede voornemens in de alledaagse drukte verloren gingen, stelde hij de groep voor vierwekelijks bijeen te komen om ervaringen uit te wisselen en aldus van elkaar te leren. Het concept blijkt goed te werken en wordt bovendien leuk gevonden. Onderstaand beschrijft Valk zijn ervaringen.
Onderwerpen in de nascholing
Tijdens de cursus GGZ, die in Frankrijk werd gegeven, besteedden we steeds gedurende een dag aandacht aan een deelgebied van de psychiatrie: depressie, angststoornissen, persoonlijkheidsstoornissen en functionele klachten. Hoewel GGZ altijd al mijn belangstelling had, bleek toch dat mijn zorgverlening wat sleets was geraakt in de loop der jaren. Zo had ik bijvoorbeeld geen hoge pet op van de DSM-IV: het nut van de opsomming aan het einde van de ontslagbrieven van de psychiater ontging mij, en vooral de conclusie ‘diagnose uitgesteld’ zorgde voor een flinke dosis scepsis. Maar nu ik de vijf assen heb leren kennen en waarderen, lees ik de ontslagbrieven anders: juist die afsluiting met de DSM-IV is het wezen van de brief. Ik neem die nu integraal op in de samenvatting in het EMD. Ook over het handelen bij depressie leerde ik veel nieuws. Ik stel nu altijd de vragen ‘Bent u somber?’ en ‘Kunt u nog genieten?’, omdat daarmee direct duidelijk wordt of je verder kunt gaan met de werkhypothese depressie. De zeven vervolgvragen leveren zoveel aanwijzingen op, dat ik nu veel meer voor mijn patiënten kan betekenen dan voorheen. Maar we kregen nog meer nuttig gereedschap aangedragen in de cursus. Omdat patiënten met een depressie hun interesses verliezen en geen initiatieven meer ontplooien, vraag ik ze nu om thuis een lijstje te maken van activiteiten die ze vroeger leuk vonden. Het is verrassend om te zien wat zoiets simpels betekent voor de betrokkene.
Eigen verbeteringsplannen
Kennis opdoen is niet zo moeilijk, maar deze toepassen vergt flink wat meer. Daarom werden we de laatste cursusdag aan het werk gezet om een aspect van het geleerde te vertalen in een uitvoerbaar plan voor de eigen praktijk. De diversiteit daarvan verbaasde me heel erg. We waren allemaal collega’s, met stuk voor stuk belangstelling voor de GGZ, en we volgden allemaal dezelfde cursus. Maar toch kwam iedereen met iets heel anders op de proppen. Soms vond ik het onderwerp triviaal, soms leek het me veel te ambitieus. Maar we hadden tenminste allemaal een doel, iets waarmee we concreet aan de slag wilden gaan. Thuisgekomen smeulde het enthousiasme dapper in mij voort. Het zou wat worden! Met mijn plan wel! Maar hoe gaat dat dan? Alles trok weer aan me in de praktijk: personeelsproblemen, nieuwe vloerbedekking, de huisartsengroep, een APK-keuring en gewoon mijn hobby’s. De euforie zakte snel nu er weer meer bestond in het leven dan de GGZ waar we zo monomaan mee bezig waren geweest. Maar toen viel zes weken na terugkomst een brief op de deurmat, met daarin mijn eigen verbeteringsplan. Oh ja, dat was waar ook…
Niet laten versloffen!
Natuurlijk is het niet gemakkelijk om goede voornemens uit te werken als de routinezaken van alle dag zich weer aandienen. Maar ik wilde niet dat alles wat ik had opgestoken weer naar de achtergrond zou verdwijnen. En de enige manier waarop ik dat kan voorkomen, is als ik ‘bij de les’ word gehouden door collega’s. Het uitwisselen van ervaringen stimuleert je om verder te gaan, en ook kan een ander veel beter dan jijzelf signaleren wanneer je vast dreigt te lopen of je wijzen op de finesses in je aanpak. Zo ontstond het idee om samen met de andere cursusdeelnemers vervolg te geven aan de nascholing. Een terugkommiddag hoorde sowieso bij de cursus. Dat is pas nascholen! Iedereen vertelde wat er tot dusver was terechtgekomen van de plannen, en eerlijk is eerlijk: scepsis maakte plaats voor bewondering en verbazing. De cursus had als een katalysator gewerkt voor velen. Zo’n terugkomdag verhoogt het rendement van nascholing enorm, zo wisten we al van de ‘Kwaliteitscirkel’. Die zegt dat je moet terugkoppelen wat je geleerd hebt en vanuit die situatie weer verder moet gaan. Wel, dat lukt je niet in je eentje. Daar heb je een groep voor nodig, zodat je je gedrag kunt toetsen aan anderen.
Vierwekelijks treffen
Gelukkig waren de overige cursusdeelnemers het met mijn idee eens, en nu komen we elke vier weken bij elkaar in het Sinaï-Centrum, een psychiatrisch ziekenhuis. Hier is een ruimte voor ons gereserveerd met audiovisuele hulpmiddelen. Een psychiater woont als consulent de bijeenkomsten bij. We beginnen elke keer met het vertellen van onze ervaringen in de afgelopen weken en hoe we met de opdrachten zijn omgegaan. Een voorbeeld van zo’n opdracht is de ‘prettige activiteitenlijst’: iedereen liet een maand lang patiënten met een depressie zo’n lijstje opstellen en de volgende keer vertelden we onze ervaringen daarmee. Behalve de uitdieping van wat theorie doen we ook rollenspelen, of we bespreken meegebrachte video-opnamen. Want als we weten hoe iets moet, betekent het nog niet dat we het ook zo doen. En als we iets doen, betekent het nog niet dat we het ook kunnen. Er valt nog zoveel te verfijnen en optimaliseren aan ons handelen, dat enige oefening echt geen overbodige luxe is. En dat leer je niet in een week, daar is permanente nascholing voor nodig!
Steun van de groep
Ik merk dat ik echt steun heb aan de groep. Er is een baken in zicht dat nooit verder weg is dan vier weken. Als zich een vraagstuk voordoet op GGZ-gebied, dan weet ik dat ik het kan inbrengen. Alleen het formuleren van het vraagstuk helpt soms al. En anders word je wel op weg geholpen door de feedback van je collega’s, een rollenspel, of het samen bekijken van een video. Maar ik heb er vooral lol in dat ik nu weer echt zin heb in een volgend consult, en dat het een uitdaging wordt om het verworvene uit te proberen en me eigen te maken. Van nascholing moet je natuurlijk iets leren, maar je moet ook geprikkeld worden om iets met het geleerde te gaan doen. Door oefenen moet je een en ander in je systeem krijgen. Dan loop je soms tegen je grenzen aan en heb je behoefte aan een toetsgroep waar je kunt reflecteren op je handelen. Die groep heb ik gevonden.
Werkwijze en ideeën van de nascholingsgroep GGZ
- De bijeenkomsten worden steeds voorbereid door twee wisselende leden van de groep.
- Mensen die een onderwerp willen inbrengen, maken dat van tevoren (per mail) bekend, zodat de psychiater-consulent zich kan voorbereiden (boek meenemen, video regelen et cetera).
- Overwogen wordt een apotheker uit te nodigen voor een speciale bijeenkomst waarbij de farmacotherapeutische mogelijkheden bij de GGZ worden besproken.
- Een mogelijk onderwerp voor de toekomst is het uitdiepen hoe je mensen in verzorgingshuizen optimaal behandelt. Te denken valt aan bijeenkomsten over depressie en geriatrische achtergronden, dementie en slaapstoornissen.
Over de rubriek ‘Leren van leden’
In deze rubriek kunnen huisartsen hun ervaringen en ideeën kwijt, wanneer zij denken dat collega’s daar ook iets aan kunnen hebben. De artikelen worden wel geredigeerd, maar de inhoud ervan blijft geheel het gedachtegoed van de auteur. Om te voorkomen dat de rubriek gebruikt wordt voor reclame voor eigen of andermans ‘goede zaak’ worden alle verwijzingen naar commerciële instellingen of activiteiten geschrapt, behalve als er in de ogen van de redactie echt een hoger doel wordt gediend. Eenieder die meent een origineel, handig of nuttig idee te hebben, of enthousiasme met collega’s wil delen, wordt van harte uitgenodigd om een bijdrage te sturen aan de redactie van In de praktijk.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
