Al langer is bekend dat mensen met COPD een hogere hartslag in rust hebben dan mensen zonder COPD. Maar nu blijkt deze verhoogde hartslag in rust bij oudere COPD-patiënten een sterke en onafhankelijke risicofactor voor mortaliteit te zijn. Een verhoogde hartslag resulteert echter niet in een verhoogd risico op exacerbaties en pneumonieën.
Tot deze conclusie komen Warnier et al. van het Julius Centrum in Utrecht, die een cohort van 405 COPD-patiënten van 65 jaar en ouder uit de regio samenstelden. Zij includeerden patiënten met een diagnose COPD in het HIS tussen 2001 en 2003 en volgden het cohort tot januari 2011. Alle patiënten ondergingen uitgebreid onderzoek waaronder een longfunctietest, maar ook een ECG in rust waarmee de hartfrequentie werd bepaald. Patiënten met hartfalen werden niet geïncludeerd. Door linken met het doodsoorzakenregister en het doornemen van huisartsendossiers werd de benodigde informatie over uitkomsten verzameld.
Tijdens de follow-up periode (mediaan 7 jaar) overleden 132 patiënten (33%). Het relatieve risico op overlijden steeg met 21% voor iedere 10 slagen per minuut extra (Hazard Ratio 1,21 (1,07-1,36); p = 0,002). Verder gaf een hartslag in rust van meer dan 80 slagen per minuut een significant groter risico op sterfte, vergeleken met COPD-patiënten met een hartslag in rust onder de 80 per minuut. Deze uitkomsten bleven overeind wanneer rekening werd gehouden met geslacht, ernst van de COPD en gebruik van bètablokkers.
Als verklaring voor de hoge-rust-hartslag bij COPD-patiënten denken de auteurs aan autonome dysfunctie, mogelijk veroorzaakt door langdurige hypoxemie. Ook het gebruik van bèta 2-agonisten in de vorm van inhalantia, die veel worden voorgeschreven bij COPD, kan bijdragen aan de hogere hartslag. Misschien, zo suggereren zij, is het voorschrijven van bètablokkers (gecontraïndiceerd bij COPD) juist wel zinvol.
Warnier MJ, et al. Resting heart rate is a risk factor for mortality in chronic obstructive pulmonary disease, but not for exacerbations or pneumonia. PLoS One 2014 Aug 26;9:e105152. DOI: 10.1371.
