Hypertensie en groene thee: een goed idee?

Vraagstelling We komen steeds meer te weten over de effecten van voeding op de gezondheid en de media besteden hier veel aandacht aan. In de spreekkamer krijgen huisartsen dus ook vragen van patiënten over deze effecten.

Een obese patiënt met hypertensie die sinds enkele maanden is ingesteld op antihypertensiva wil advies: hij heeft gelezen dat groene thee een bloeddrukverlagend effect heeft. Hij wil weten of het voor hem zinvol is om groene thee te gaan drinken. Groene thee bevat catechines (onder andere epigallocatechin-3-gallate, EGCG). Deze zijn bekend als antioxidant, maar ze beïnvloeden meerdere processen in het lichaam. Groene thee bevat naast cafeïne en EGCG ook andere bioactieve stoffen. Het is niet ondenkbaar dat deze een interactie geven met antihypertensiva of een eigen effect op de bloeddruk hebben.

De vraag is of de inname van groene thee de bloeddruk kan beïnvloeden bij patiënten die antihypertensiva gebruiken.

Zoekstructuur Onderzoek in Pubmed (maart 2016) onder ‘Green Tea AND (Hypertension OR Blood Pressure)’ met filter ‘systematic review’ gaf 24 resultaten. De Cochrane Library met de zoektermen ‘green tea’ AND ‘blood pressure’ gaf geen nieuwe resultaten. Na screening van de samenvattingen bleken er zeven meta-analyses relevant. We bespreken twee recente meta-analyses die iets zeggen over het effect van groene thee op de bloeddruk bij (pre)hypertensieve patiënten. Er zijn na het verschijnen van deze systematische reviews geen relevante RCT’s verschenen.

Resultaten De meta-analyse van Yarmolinsky et al. includeerde tien RCT’s waarbij het effect van groene (negen onderzoeken) of zwarte thee (een onderzoek) ten opzichte van placebo werd vergeleken bij 834 gerandomiseerde patiënten met een systolische bloeddruk > 120 mmHg en diastolisch > 80 mmHg op baseline met een follow-up van minimaal acht weken.1 Er mocht sprake zijn van comorbiditeit, wat de populaties klinisch heterogeen maakt. Geïncludeerd zijn patiënten met obesitas, hypertensie (één onderzoek), glucose-intolerantie, diabetes mellitus type 2 en gezonde personen. De gebruikte doseringen van catechines varieerden van 142 mg tot 800 mg per dag. Het effect op de systolische bloeddruk was –2,36 mmHg (95%-BI –4,20 tot –0,52) en diastolisch –1,77 mmHg (95%-BI –3,03 tot –0,52). De statistisch significante verlaging van de bloeddruk bleef bestaan na sensitiviteitsanalyse waarbij zes onderzoeken met het grootste risico op bias werden geëxcludeerd. Een metaregressie liet geen dosis-responsrelatie zien.

De meta-analyse van Li et al. bestudeerde in 14 RCT’s met 971 patiënten en follow-up van minimaal drie weken het effect van groene thee ten opzichte van placebo bij patiënten met overgewicht en obesitas (BMI > 25 kg/m²) en hiermee een risico op hypertensie.2 Vier RCT’s maakten ook deel uit van de review van Yarmolinsky. In deze meta-analyse bevatten de thee of capsules 320 mg tot 1207 mg catechines in de interventiegroep. De bloeddrukdaling was significant conform het onderzoek van Yarmolinsky. In een subgroepanalyse bleek een hoge dosis van meer dan vijf koppen groene thee (= 450 mg catechines) geen significant effect op de bloeddruk te hebben, bij vijf koppen of minder bleek er wel een significant effect op de systolische bloeddruk: –2,75 mmHg (95%-BI –3,78 tot –1,72).

Bespreking In de meta-analyses worden er heterogene groepen gepooled. Hierdoor kan moeilijk een uitspraak worden gedaan over de hypertensieve patiënt. Bij screening van de geïncludeerde onderzoeken bleek er maar één RCT te zijn met (obese) hypertensieve patiënten. Ook werd er nergens specifiek gekeken naar het effect bij antihypertensivagebruik. De dosering, soms een equivalent van meer dan vijf koppen groene thee per dag, is aanzienlijk in een aantal onderzoeken. De RCT’s die bijwerkingen noemden, hebben geen verschil gevonden tussen de groep die groene thee kreeg en de placebogroep.2

Conclusie Het effect van groene thee op de bloeddruk bij hypertensieve patiënten is onvoldoende eenduidig aangetoond.

Betekenis Er is te weinig bewijs om als huisarts patiënten het advies te geven om groene thee te drinken met als doel de bloeddruk te verlagen.