CATS, critically appraised topics, proberen een evidence-based antwoord op een praktijkvraag te krijgen. De coördinatie van deze rubriek is in handen van dr. J.A.H. Eekhof • Correspondentie: j.eekhof@nhg.org.
Vraagstelling De eerste keuze bij behandeling van een insult of status epilepticus is vooralsnog diazepam middels rectiole (DZP-r). Een veel eleganter en praktischer methode lijkt midazolam middels neusspray (MDZ-n). De vraag is derhalve of MDZ-n net zo effectief en veilig is als DZP-r bij het couperen van een insult of status epilepticus. Zoekstructuur Wij doorzochten PubMed en de Cochrane Library met de volgende zoektermen (‘seizures’ OR seizure* OR convulsion* OR ‘epilepsy’ OR epilep* AND (‘midazolam’ OR midazolam OR dormicum) AND (‘diazepam’ OR diazepam OR stesolid). We selecteerden op publicatiedatum (
Resultaten In Pubmed vonden wij 14 systematic reviews, waarvan één relevant was voor de vraagstelling. De Cochrane Library bevatte geen aanvullende reviews. In Pubmed vonden we geen RCT’s van na de zoekdatum van de systematic review.
Brigo et al analyseerden vier RCT’s, waarbij MDZ-n werd vergeleken met DZP-r.1 In totaal werden 204 patiënten geïncludeerd. Eén RCT beschrijft een volwassen populatie, de andere drie een populatie van kinderen. De setting betrof in twee onderzoeken een spoedeisende hulp, eenmaal een centrum voor ernstige epilepsieproblematiek en eenmaal de reguliere woonsituatie. Uitkomstmaten waren effectiviteit (tijd tussen toedienen medicatie en het einde van de aanval) en veiligheid (aantal complicaties, zoals hypotensie of ademhalingsdepressie). In de systematic review werd geen gedetailleerde informatie gegeven over de grootte van het aangetoonde verschil in effectiviteit, bijwerkingen en tevredenheid. Er werden geen verschillen gevonden tussen MDZ-n en DZP-r wat betreft effectiviteit en veiligheid. In twee RCT’s werd een groter gebruiksgemak aangetoond van MDZ-n. Bespreking In de systematic review werden vier RCT’s besproken die middels een zorgvuldig uitgevoerde zoekopdracht zijn gevonden. Opvallend is dat in twee RCT’s per insult werd gerandomiseerd, in de andere twee per patiënt. Eén onderzoek betrof een cross-overonderzoek. Gegevens over blindering ontbraken in twee onderzoeken. De basiskarakteristieken verschilden in leeftijd, ernst van de epilepsie en setting. In één RCT betrof de setting een thuissituatie, waarbij de medische situatie beoordeeld werd door niet-medisch geschoolden. Er werden verschillende definities voor status epilepticus gebruikt: insult bij aankomst op de spoedeisende hulp, versus insult langer dan 5 minuten bestaand. Ook qua ernst van het ziektebeeld en type epilepsie verschilden de populaties. Zo waren in één van de onderzoeken 11 van de 21 patiënten ernstig cognitief beperkt en werden in één RCT alle insultvormen meegenomen. Derhalve kan de keuze om de data te poolen ter discussie worden gesteld. Conclusie Er is geen significant verschil tussen MDZ-n en DZP-r aangetoond in effectiviteit en veiligheid. Wel levert MDZ-n een groter gebruiksgemak op. Een RCT met grotere aantallen kan wellicht een verschil in effectiviteit en kosten ten gunste van MDZ-n opleveren.
Betekenis MDZ-n lijkt een aantrekkelijk alternatief voor diazepam middels rectiole vanwege het gebruiksgemak. De houdbaarheid is echter slechts 3 maanden na eerste gebruik. Daarbij is de hygiëne in het gedrang als een flacon bij verschillende patiënten zou worden gebruikt. Ten slotte is de midazolam middels neusspray weliswaar per dosis goedkoper, maar wordt deze geleverd in flacons van 95 doses à € 35 per stuk. De diazepam middels rectiole kost € 0,80 per stuk. Voorlopig blijft diazepam middels rectiole op basis van kosten en houdbaarheid de beste keus voor de dokterstas.
Literatuur
- 1.↲Brigo F, Nardone R, Tezzon F, Trinka E. Nonintravenous midazolam versus intravenous or rectal diazepam for the treatment of early status epilepticus: A systematic review with meta-analysis. Epilepsy Behaviour 2015;49:325-36.
- 2.Noll CR, Verweij SL, Van der Hoeven RTM. Het effect van midazolam neusspray en diazepam rectiole op de kwaliteit van leven van epilepsiepatiënten. Pharm Weekbl Scientific Edition 2011;146:25-8.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
