Intellectuele veelvraat

Dit boek is al een tijdje uit. Richard Horton, hoofdredacteur van the Lancet, publiceerde in 2003 een verzamelbundel van zijn essays in tijdschriften als The New York Review of Books en The Times Literary Supplement. Ho en Van der Steen gebruiken op pagina 337 een van deze essays The dis-ease of medicine als ondersteuning van hun betoog voor een herwaardering van ervaring. De rest van deze dikke bundel is ook interessant; het merendeel van de essays draait om de tegenstelling tussen ervaring en bewijs, tussen belangen van het individu en die van de gemeenschap. Horton gaat in op uiteenlopende bedreigingen voor de wereldgezondheidszorg als infectieziekten, bioterrorisme, gezondheidszorg in Afrika en globalisering. In het tweede deel staat een kritisch essay over zijn eigen rol als hoofdredacteur van een belangrijk tijdschrift bij het ontstaan van mythes. Hij begint dat essay met de observatie van Jenner over het effect van vaccinatie. Jenner had dat idee trouwens min of meer gestolen van Jesty, die het idee 22 jaar eerder al toepaste. Jenner was alleen slimmer en gerespecteerder en slaagde erin om zijn observaties gepubliceerd te krijgen. Horton koppelt deze verhalen van observatie en publicatie fraai aan zijn eigen rol bij de hype rond het idee van Wakefield dat MMR-vaccin autisme veroorzaakt. In dit deel beschrijft Horton ook de behoefte van gewone dokters om zich te spiegelen aan leermeesters. Dat zou een van de redenen zijn waarom in de Verenigde Staten William Osler – een hoogleraar interne geneeskunde aan de John Hopkins Universiteit eind negentiende eeuw – tot een mythe is uitgegroeid, terwijl hij in zijn hele leven nooit iets bijzonders heeft ontdekt. Door het gebruik van richtlijnen deprofessionaliseert de geneeskunde volgens Horton in een dramatisch tempo. Tegelijkertijd voegt hij eraan toe dat het vroeger zeker niet altijd beter was. In bijna alle essays buitelt Horton van de geschiedenis naar recente gebeurtenissen en weer terug. Dat wekt in ieder geval de indruk van grote belezenheid. Soms vind ik het wel vermoeiend, maar de meeste essays zijn leuk om te lezen en geven stof tot nadenken.