Interventies bij jongeren om te stoppen met roken

Achtergrond De meeste antirokenprogramma’s richten zich op maatregelen om roken te voorkomen bij jongeren terwijl een minderheid gericht is op het behandelen van jongeren die willen stoppen. Doel Beoordelen van de werkzaamheid van stoppen-met-rokeninterventies bij jongeren. Zoekstrategie Gezocht werd in de algemene Cochrane-registers van gecontroleerde onderzoeken, het ziektespecifieke Cochrane-register en in verschillende medische databases als MEDLINE en EMBASE. Dit werd aangevuld met de sneeuwbalmethode. Inclusiecriteria en uitkomstmaten Het moest gaan om (gerandomiseerde) gecontroleerde onderzoeken met als deelnemers regelmatige tabaksrokers jonger dan 20 jaar. De interventies konden variëren van enkelvoudige (farmacotherapie) tot complexe interventies gericht op gezinnen of scholen. De primaire uitkomstmaat was de rookstatus van de rokers na 6 maanden. De definitie van abstinentie in de verschillende onderzoeken varieerde, maar betrof veelal 7 dagen puntprevalentie. Biochemisch gevalideerde abstinentie had de voorkeur indien beschikbaar. De twee auteurs beoordeelden onafhankelijk van elkaar in hoeverre de onderzoeken voldeden aan de inclusiecriteria en de kans op bias. Resultaat Vijftien onderzoeken (3605 jongeren) werden geïncludeerd. Drie onderzoeken testten een theoretisch model van stadia van gedragsverandering (transtheoretisch model, TTM), twee onderzoeken gebruikten farmacologische hulpmiddelen (nicotinevervangers, bupropion) terwijl de overige onderzoeken verschillende psychosociale interventies testten. De TTM-onderzoeken (n = 1537) hadden een matig langetermijneffect (gepoolde odds ratio (OR) na 1 jaar 1,7; 95%-BI 1,2-2,3). Beide farmacologische onderzoeken (n = 331) bereikten geen statistisch significant effect, mogelijk door onvoldoende power. De vijf gedragstherapeutische onderzoeken bereikten afzonderlijk geen statistisch significant resultaat terwijl het gepoolde resultaat van drie ‘Not on Tobacco’-onderzoeken, gebaseerd op de sociaal-cognitieve theorie, (n = 673) wel een effect te zien gaf (OR 1,9; 95%-BI 1,0-3,5). Drie onderzoeken die motivatieverhogende gesprekken toepasten als onderdeel van een pakket interventies bereikten een gepoolde OR van 2,0 (95%-BI 1,1-3,8), maar het afzonderlijke effect van deze interventie was niet te bepalen. Kwaliteit en zeggingskracht De selectie van de literatuur en beschrijving daarvan zijn gedaan volgens de bekende Cochrane-methode.
Belangrijke beperkingen zijn het feit dat slechts in 7 van de 15 onderzoeken abstinentie biochemisch gevalideerd werd en de meest gebruikte maat voor abstinentie een periode van slechts 7 dagen abstinentie was. Daarnaast vonden vrijwel alle onderzoeken plaats in de VS en werd het merendeel van de deelnemers gerekruteerd buiten de gezondheidszorg (scholen, gezinnen).