De NHG-Standaard Anticonceptie adviseert de spiraal vier tot zes weken na de bevalling te plaatsen om de kans op een baarmoederperforatie, een zeldzame maar gevreesde complicatie, te verkleinen.1 Het is onduidelijk waarop dit advies is gebaseerd. Daarom ging de auteur na op welk moment postpartum de kans op een baarmoederperforatie door een hormoon- of koperspiraal het kleinst is.
Zoekstructuur en resultaten
De auteur doorzocht de Cochrane Library en PubMed met de zoektermen “perforation AND IUD”. Dit leverde 411 artikelen op waarvan er na screening van titel en abstract twee relevante, originele onderzoeken overbleven.23
Caliskan et al bekeken in een cohortonderzoek (n = 8343) de risicofactoren voor een baarmoederperforatie bij het plaatsen van een koperspiraal in een ziekenhuis in Ankara.2 Bij alle vrouwen werd na 12 maanden (of eerder bij klachten) een transvaginale echo verricht om een perforatie vast te stellen. De onderzoekers vonden in totaal 18 perforaties (0,2%), waarvan 90% binnen een jaar postpartum. Opvallend was dat slechts 72% van de vrouwen symptomen had van een perforatie. Het risico op een baarmoederperforatie was significant groter bij plaatsing tussen 0 en 3 maanden en tussen 4 en 6 maanden dan bij plaatsing op een later tijdstip (plaatsing tussen 0 tot 3 maanden: absoluut risico (AR) 0,7%; relatief risico (RR) 11,7; 95%-BI 2,8 tot 49,2; number needed to harm (NNH) 159 – plaatsing tussen 4 tot 6 maanden: AR 0,9%; RR 13,2; 95%-BI 2,8 tot 62; NNH 121).
Het cohortonderzoek van Heineman et al (n = 63.194) bekeek de impact van borstvoeding en het tijdstip van plaatsing postpartum op het risico van baarmoederperforaties.3 Twaalf maanden na plaatsing verstuurden zij een vragenlijst aan de arts en patiënt over eventuele perforatieklachten. Hierbij werden in totaal 81 perforaties (0,1%) gerapporteerd. Het tijdstip van plaatsing postpartum < 36 weken in combinatie met het geven van borstvoeding bleek het hoogste risico op perforatie met zich mee te brengen (RR 6,1; 95%-BI 3,9 tot 9,6).
Bespreking en aanbeveling
De twee cohortonderzoeken bevatten een grote onderzoekspopulatie, de follow-up was voldoende en er was weinig loss to follow-up. Er waren ook beperkingen: de onderzoeken zijn niet in de eerste lijn uitgevoerd en er zijn geen andere risicofactoren meegenomen in de analyses. Daarnaast zijn de betrouwbaarheidsintervallen in het eerste cohortonderzoek erg breed. Ondanks deze beperkingen is het aannemelijk dat het risico op baarmoederperforaties bij plaatsing binnen 6 maanden na de bevalling is verhoogd ten opzichte van plaatsing op een later tijdstip. De onderzoeken lieten echter ook zien dat baarmoederperforaties zeldzaam zijn, waardoor de absolute kans hierop bij plaatsing binnen 6 maanden na de bevalling nog steeds relatief klein is (0,7 tot 0,9%). Aangezien een baarmoederperforatie ernstige gevolgen kan hebben, is het van belang om met de patiënt de voors en tegens van plaatsing van een spiraal af te zetten tegen die van andere vormen van anticonceptie.
Literatuur
- 1.↲Brand A, Bruinsma A, Van Groeningen K, Kalmijn S, Kardolus I, Peerden M, et al. . Huisarts Wet 2011:54:652-76. NHG-Standaard Anticonceptie
- 2.↲↲Caliskan E, Öztürk N, Dilbaz Ö, Dilbaz S. . Eur J Contracept Reprod Health Care 2003;8:150-5. Analysis of risk factors associated with uterine perforation by intrauterine devices
- 3.↲↲Heinemann K, Reed S, Moehner S, Do Minh T. . Contraception 2015;91:274-9. Risk of uterine perforation with levonorgestrel-releasing and copper intrauterine devices in the European Active Surveillance Study on Intrauterine Devices
Reacties (2)
Begrijp ik goed dat bij plaatsing van een IUD 4-6 maanden postpartum het risico op perforatie groter is dan bij plaatsing tussen 0 en 3 maanden postpartum? En is dat dan ergens door te verklaren?
- Login om te reageren
Beste Marco,
Het risico op een perforatie bij plaatsing van een IUD 4-6 maanden postpartum lijkt iets groter dan bij plaatsing tussen 0-3 maanden postpartum, maar dit verschil is niet significant. Het risico op een perforatie bij plaatsing van een IUD binnen 6 maanden postpartum t.o.v plaatsing na 6 maanden is daarentegen wel significant groter, vandaar de aanbeveling om met de patient de voors en tegens te bespreken van het plaatsen van een spiraal op een later tijdstip.
- Login om te reageren
