Minder naar de huisarts bij eigen bijdrage

De vraag hoe de zorgkosten omlaag kunnen, houdt de gemoederen bezig. Een idee is het invoeren van eigen bijdragen, onder andere voor een bezoek aan de huisarts. Hierdoor zouden zorggebruikers worden gestimuleerd om af te wegen of ze wel of niet naar de huisarts moeten gaan. Dit zou dan leiden tot minder huisartsenbezoek en vermindering van collectieve lasten. Echter, wanneer patiënten door deze eigen bijdrage een huisartsenbezoek te lang uitstellen, kan dit leiden tot duurdere behandelingen, omdat de klachten zijn verergerd. Het NHG en de LHV vinden dat patiënten zonder aarzeling over eventuele financiële consequenties naar de huisarts moeten kunnen gaan. Met name voor kwetsbare groepen kan zo’n eigen bijdrage een probleem vormen, omdat zij vaker bij de huisarts komen. Hoe denken zorggebruikers over een eigen bijdrage voor de huisarts? Ontstaat daardoor een belemmering om naar de huisarts te gaan? En ervaren kwetsbare groepen meer belemmeringen dan andere groepen? Het NIVEL onderzocht dit in oktober 2012 binnen haar Consumentenpanel Gezondheidszorg.

De helft (50%) van de zorggebruikers denkt dat er een belemmering ontstaat voor een, in hun ogen noodzakelijk, bezoek aan de huisarts als daarvoor een eigen bijdrage geldt; 43% denkt van niet en 7% weet het niet. Voor zorggebruikers die hun gezondheid als matig/slecht beoordelen, ontstaat vaker een belemmering (65%) dan voor zorggebruikers die hun gezondheid als zeer goed/uitstekend (36%) ervaren. Ook denken zorggebruikers met een lager inkomen (< 1750 euro netto per maand) vaker dat er een belemmering ontstaat dan zorggebruikers met een hoger inkomen (> 2700 euro netto per maand), respectievelijk 59% en 35%. Zorggebruikers met een lager inkomen ervaren hun gezondheid vaker als slecht/matig dan zorggebruikers met hogere inkomens. Maar zowel inkomen als gezondheid zijn van invloed op de te verwachte belemmeringen wanneer beide in één analyse worden meegenomen.

Een bezoek aan de huisarts kost de zorg 9 euro. We hebben daarom gevraagd in hoeverre er een belemmering ontstaat om naar de huisarts te gaan als men hiervoor 9 euro moet betalen tot het verplicht eigen risico van 220 euro (maximum van 2012) is bereikt. Meer dan 3 op de 10 (31%) zorggebruikers geeft aan dat er dan (waarschijnlijk) wel een belemmering ontstaat. Ook hier ontstaat voor zorggebruikers met een lager inkomen en een slechte/matige gezondheid vaker een belemmering dan voor andere zorggebruikers [figuur]. Daarnaast verwachten zorggebruikers die zeggen in 2012 minder van zorg gebruik te hebben gemaakt door het verplicht eigen risico vaker (waarschijnlijk) wel een belemmering te zullen ervaren bij een eigen bijdrage dan zorggebruikers die in 2012 niet minder van zorg gebruik hebben gemaakt door het verplicht eigen risico (57% tegenover 26%).

Door een eigen bijdrage voor huisartsenbezoek te vragen, ontstaat mogelijk een belemmering om de huisarts te bezoeken, ook wanneer de zorg in de ogen van de zorggebruiker noodzakelijk is. Dit geldt met name voor kwetsbare groepen. Het is belangrijk dat deze bevinding wordt meegenomen in de discussie over het al dan niet invoeren van een eigen bijdrage voor de huisarts.