Morfine kan kortademigheid bij COPD verminderen

Chronische kortademigheid komt veel voor bij patiënten met gevorderde COPD. Er was al enig bewijs dat morfine bij hen kortademigheid kan verminderen. Het was echter onduidelijk welke categorie patiënten hierbij baat kan hebben. Daarom zochten de onderzoekers uit welke klinische kenmerken gerelateerd zijn aan vermindering van kortademigheid door morfine. Zij deden dat door de resultaten van een eerdere RCT nader te bestuderen.

Onderzoekspopulatie

De onderzoekspopulatie bestond uit tweedelijnspatiënten met gevorderde COPD die chronisch kortademig waren, ondanks optimale behandeling. Zij kregen orale morfine met verlengde afgifte (20-30 mg per dag, equivalent van 20 ug/24 uur fentanylpleiser en 20 mg oxycodon oraal) of placebo gedurende 4 weken. Als de benauwdheid door de morfine meer dan 1 punt verminderde op een schaal van 1-10 en er geen ernstige bijwerkingen optraden, werd dit als een klinisch relevant effect beschouwd. Met behulp van statistische modellen werd onderzocht welke patiënteigenschappen een klinisch relevante verbetering door morfine voorspelden.

Diverse uitkomsten

Van de 50 patiënten in de morfinegroep (52% man; mediane leeftijd 65 jaar) ervoeren 21 (42%) een klinisch relevante verbetering met gemiddeld 2 punten minder benauwdheid. Er stopten 5 deelnemers vanwege de bijwerkingen. De ernst van de benauwdheid bij start (OR 1,51; 95%-BI 1,04 tot 2,21) en de BMI (OR 1,13; 95%-BI 1,02 tot 1,28) waren geassocieerd met een klinisch relevante verbetering. Leeftijd en de manier waarop de patiënt de kortademigheid ervoer (bijvoorbeeld luchthonger) waren niet gerelateerd aan het behandelsucces. Bijwerkingen kwamen relatief vaak voor.

Enig bewijs

Belangrijke beperkingen van dit onderzoek zijn het kleine aantal deelnemers en de beperkte onderzoeksduur.  

Dit onderzoek geeft enig extra bewijs dat laaggedoseerde morfine een optie kan zijn bij COPD-patiënten met ernstige kortademigheid, ondanks optimale behandeling. Behalve de ernst van de kortademigheid en de BMI van de patiënt moet ook de kans op bijwerkingen in de beslissing worden meegenomen.