Nieuw onderzoek naar de afbouw van antidepressiva

Onderhoudsbehandeling met antidepressiva (AD) verkleint de kans op terugval.12 Langdurig gebruik van AD heeft echter ook nadelen, zoals bijwerkingen en medicalisering.34 Behandelrichtlijnen adviseren om minimaal zes maanden nadat de depressie in remissie is door te behandelen met AD, maar het is onduidelijk of, wanneer en bij wie AD kunnen worden afgebouwd.56 Dit kan ertoe leiden dat behandelaars wachten totdat de patiënt zelf het initiatief neemt tot afbouw, waardoor afbouw niet of verlaat plaatsvindt.

Het OPERA-onderzoek (Optimaal, PERsoonsgericht Antidepressivagebruik) heeft als doel behandelaars en patiënten handvatten te bieden bij het veilig afbouwen van AD. De primaire onderzoeksvraag is wat de korte- en langetermijn-effecten zijn van vroege versus late afbouw van AD na het bereiken van zes maanden remissie van de depressie. Het onderzoek wordt uitgevoerd in huisartsenpraktijken, ggzinstellingen en apotheken onder leiding van een consortium van universitaire medische centra. De onderzoekers volgen eerst een behandelcohort (n ≈ 2000) van volwassen patiënten die in de afgelopen twee maanden zijn gestart met citalopram of sertraline vanwege een depressie. Zij brengen daarbij in kaart bij wie stabiele remissie optreedt. Vervolgens zullen zij 400 van deze herstelde patiënten dubbelblind randomiseren naar a) vroege afbouw of b) late afbouw, waarbij AD in 4 tot 8 weken placebogecontroleerd wordt afgebouwd. Zij zullen tevens een externe referentiegroep van 200 patiënten includeren om de generaliseerbaarheid van de uitkomsten te onderzoeken. De primaire uitkomstmaat is de tijd zonder terugval in een depressie. Secundaire uitkomsten zijn kwaliteit van leven, dagelijks functioneren, bijwerkingen en onttrekkingsverschijnselen. Daarnaast voeren de onderzoekers een kosteneffectiviteitsanalyse uit en kijken zij naar voorspellers van afbouwsucces. De werving voor het onderzoek loopt tot juni 2023.