Nieuw onderzoek naar plasma-antistof­behandeling voor niet-opgenomen COVID-19-patiënten

Met gebruik van in vitro gekweekt SARS-CoV-2 is het mogelijk plasmadonoren te identificeren die veel en sterk virusneutraliserende antistoffen produceren. Dit plasma heeft de potentie om een behandeling voor COVID-19 te zijn voor patiënten die nog weinig of geen antistoffen aanmaken en nog niet heel ziek zijn. Uit Nederlands en ander onderzoek weten we dat antistofbehandeling geen nut heeft wanneer het pas wordt gegeven op het moment dat ziekenhuisopname nodig is.13 De meeste patiënten maken dan namelijk zelf al grote hoeveelheden antistoffen aan. In 2 recente onderzoeken werden patiënten in de eerste 7 dagen van ziekte met een monoclonale antistof (bamlinivumab of Regn-Cov2) behandeld. Daarbij bleek het aantal ziekenhuisopnames bij risico­­pa­tiënten met > 50% te dalen.4 We hopen in de CoV-Early-studie eenzelfde effect te bewijzen met gebruik van convalescent plasma. De bloedbank heeft de voorbije 8 maanden duizenden liters plasma verzameld van genezen COVID-19-patiënten. Bewezen effectiviteit van plasma zou dus een onmiddellijk inzetbare behandeling tot gevolg hebben.

Om de effectiviteit van een behandeling te kunnen aantonen is het noodzakelijk om deze te testen bij patiënten van wie kan worden verwacht dat ze er het meeste baat bij hebben. Dat zijn patiënten die een verhoogd risico hebben op een ernstig beloop van COVID-19 (langdurige ziekte, ziekenhuisopname of overlijden). De CoV-Early-studie heeft als doel te bewijzen dat een behandeling met convalescent plasma de kans op ziekenhuisopname of overlijden verkleint en de duur van ziekte door COVID-19 verkort. 

Het onderzoek wordt gecoördineerd door het Erasmus MC en het LUMC, de bloedbank Sanquin levert het plasma. ZonMw en het ministerie van VWS maken het onderzoek financieel mogelijk. 

De eerste 40 patiënten werden vanaf begin november 2020 geïncludeerd in de eerste 3 ziekenhuizen die voor dit onderzoek zijn toegerust (Erasmus MC Rotterdam, Groene Hart Ziekenhuis Gouda en LUMC Leiden). Twaalf andere ziekenhuizen volgen op korte termijn (www.coronaplasmastudie.nl). In afwachting daarvan kunnen patiënten van heel Nederland in de al opgestarte ziekenhuizen terecht. 

Om de effectiviteit van de plasma-antistofbehandeling zo snel mogelijk te bewijzen, is de inclusie van 660 (!) patiënten < 6 maanden noodzakelijk.

Patiënten die < 8 dagen ziek zijn en bewezen SARS-CoV-2 positief zijn, komen in aanmerking als ze voldoen aan de criteria uit het addendum [kader]. Huisartsen kunnen patiënten van 50 jaar of ouder dus op het onderzoek wijzen. De patiënt kan op de website zelf nagaan of hij in aanmerking komt en zich zo nodig aanmelden. Daarna nemen de onderzoekers contact op met de patiënt. 

De resultaten zullen bij voldoende instroom van patiënten in de loop van 2021 bekend worden.