Wat is het probleem?
Huisartsen zien in de spreekkamer regelmatig patiënten met vragen over suizen, piepen, brommen of gonzen in hun oren (tinnitus). Sommige patiënten vragen wat het is en of het overgaat. Deze mensen hebben vaak genoeg aan informatie en geruststelling. Andere patiënten hebben ernstiger klachten, zijn erg bezorgd of kunnen slecht omgaan met de klacht. Soms beheerst het oorsuizen hun hele leven. In de collegebanken hebben we van KNO-artsen geleerd dat we bij deze patiënten ingenieuze technieken als geluidsmaskering – het aanbieden van een soortgelijk continu geluid van buitenaf – kunnen toepassen. In de huisartsenpraktijk betreft het echter meestal lichtere gevallen. Door een goede inschatting te maken van de ernst en de hinder voor de patiënt kan de huisarts hem informeren over de aard van de klacht en het te verwachten beloop.
Wat moet ik weten?
Er zijn twee soorten tinnitus: objectieve en subjectieve tinnitus. Objectieve tinnitus wordt veroorzaakt door een geluid in het lichaam, zoals de pulserende bloedstroom of spiercontracties in het hoofd. De onderzoeker kan objectieve tinnitus soms horen bij auscultatie. Subjectieve tinnitus is een veel vaker voorkomende vorm van oorsuizen. Deze wordt meestal veroorzaakt door geleidingsverlies of perceptief gehoorverlies (cerumenophoping, otitis externa, vocht in het middenoor, lawaaibeschadiging en presbyacusis). Bij de combinatie van tinnitus en gehoorverlies is de toonhoogte van de tinnitus vaak gelijk aan die van het gehoorverlies. Ook bij de ziekte van Ménière komt oorsuizen voor, maar dan in combinatie met draaiduizeligheid en gehoorverlies. Verder kan een zeldzame oorzaak als een acusticusneurinoom voorkomen. Hierbij is sprake van unilateraal gehoorverlies. Geneesmiddelen als NSAID’s, antibiotica, chemotherapeutica, lisdiuretica en kinineachtige medicamenten kunnen eveneens tinnitus veroorzaken. Ongeveer 10% van de bevolking heeft weleens langdurend (langer dan 5 minuten) last van oorsuizen gehad; 1% heeft duidelijke hinder, terwijl bij een kleine groep het normale dagelijkse leven wordt verstoord. Patiënten met deze klacht zijn meestal tussen de 40 en 75 jaar; er is geen verschil tussen mannen en vrouwen. Men neemt aan dat de klachten verminderen in de loop van de tijd, vooral door gewenning. De meest voorkomende einddiagnosen bij volwassenen met de klacht oorsuizen zijn tinnitus (33%), tubadisfunctie (20%) en cerumen (19%). In ernstige gevallen is het aanbieden van cognitieve gedragstherapie (relaxatie, cognitieve herstructurering van gedachten) zinvol; hiervan is aangetoond dat het de kwaliteit van leven van patiënten met oorsuizen verbetert. Van maskeren is in onderzoek een bescheiden effect bij patiënten zonder gehoorverlies aangetoond. Van medicijnen zoals antidepressiva, benzodiazepines en cinnarizine is de werkzaamheid in onderzoek niet gebleken. Ook van andere behandelingsmogelijkheden als ginkgo biloba, acupunctuur en hyperbare zuurstof is geen effectiviteit aangetoond.
Wat moet ik doen?
Vraag hoe de klachten zijn ontstaan, hoe lang ze duren, wat de aard is, hoe ernstig ze zijn en hoe het beloop is. Besteed aandacht aan één- of tweezijdig oorsuizen, aan bijkomende klachten (slechthorendheid of duizeligheid) en aan de invloed van de klachten op het dagelijks leven. Vraag bij ernstige klachten ook of er depressieve klachten zijn. Inspecteer bij onderzoek de uitwendige gehoorgang en beoordeel het trommelvlies. Een cerumenprop, otitis media of otitis externa kunnen immers oorzaken van het oorsuizen zijn. Bij eenzijdige klachten kunnen neurologisch onderzoek of tympanometrie helpen om onderliggende oorzaken aan te tonen of uit te sluiten. Maak bij enige twijfel zelf een audiogram of verwijs hiervoor, omdat slechthorendheid en tinnitus tegelijkertijd kunnen voorkomen. Verwijs bij het vermoeden van oorzaken als een acusticusneurinoom naar de KNO-arts of neuroloog.
Wat moet ik uitleggen?
Bij persisterende tinnitus is goede uitleg over aard en beloop van de aandoening het belangrijkst. In veel gevallen is oorsuizen een symptoom bij een infectie van de bovenste luchtwegen. Evalueer eventueel geneesmiddelengebruik en staak deze zo mogelijk tijdelijk om te kijken of de klachten hierdoor afnemen. Bijkomende depressieve klachten kunt u zo nodig eveneens behandelen. Bij ernstige klachten kunt u adviseren een radiootje zacht aan te zetten om het oorsuizen te overstemmen. Ook andere vormen van maskeren kunnen bijdragen aan vermindering van de klachten. Bij zeer hinderlijk oorsuizen kunt u cognitieve gedragstherapie aanraden.
Literatuur
- 1.Op de website van de Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden (NVVS) staan praktische tips en andere informatie voor patiënten over het omgaan met tinnitus (http://www.nvvs.nl/).
- 2.Schots EDCM, Eekhof JAH, Knuistingh Neven A. Oorsuizen. Huisarts Wet 2004;47: 662-4.
- 3.Martinez-Devesa P, Waddell A, Perera R, Theodoulou M. Cognitive behavioural therapy for tinnitus. Cochrane Database of Systematic Reviews 2007, Issue 1. Art. No.:CD005233.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
