Ouderen gebruiken vele medicamenten, waaronder medicijnen met anticholinergische effecten. Voorbeelden hiervan zijn de klassieke antihistaminica, sommige anti-emetica, antiparkinsonmiddelen, antipsychotica, sommige middelen tegen incontinentie of prostaathypertrofie en tricyclische antidepressiva. De optelsom van al deze effecten wordt ook wel de anticholinergische belasting genoemd vanwege het risico op schadelijke bijwerkingen. Om het effect hiervan op de cognitie van voorheen cognitief niet beperkte ouderen te onderzoeken, includeerden de auteurs van deze cochranereview zowel cohortonderzoeken (prospectief en retrospectief) als case-controlonderzoeken, mits er sprake was van een follow-up van minimaal 1 jaar.
Van de 25 geschikte onderzoeken – met 968.428 ouderen (> 50 jaar) – speelden er zich 20 af in de nulde lijn, 2 in de eerste lijn en 3 in de tweede lijn. Acht onderzoeken (320.906 ouderen) presenteerden de Anticholinergic Cognitive Burden scale (ACB scale) en werden gebruikt voor meta-analyse. Gebaseerd op de ACB-schaal leken de uitkomsten zowel ongecorrigeerd (RR 1,47; 95%-BI 1,09 tot 1,96) als gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht en comorbiditeiten (RR 2,63; 95%-BI 1,09 tot 6,29) een verhoogd risico te tonen op cognitieve schade. Wanneer de gecorrigeerde risico’s van niet alleen de ACB-schaal maar ook andere cumulatieve anticholinergicaschalen werden samengevoegd, werd eenzelfde verhoging van het relatieve risico gezien (RR 2,16; 95%-BI 1,38 tot 3,38). Er bleek ook een relatie tussen dosis en respons: opdeling van de ACB-schaal in 3 oplopende niveaus van anticholinergische belasting ging gepaard met een significante toename van het risico (niveau 1 RR 2,18; niveau 2 RR 2,71; niveau 3 RR 3,27). Al deze bevindingen suggereren een relatie tussen de cumulatieve dosis anticholinergica en het risico op degeneratief verval, maar de kwaliteit van alle onderzoeken was te laag om daaruit harde conclusies te trekken. Het effect kan zijn overschat door publicatiebias en door het voorschrijven van anticholinergica bij beginnende geheugenklachten.
Om op basis van deze cochranereview bij alle ouderen zonder cognitieve klachten de anticholinerge belasting per definitie te beperken, lijkt daarom te streng. Maar enige prudentie bij het starten of herhalen van anticholinergica kan zeker geen kwaad.
Lees meer over de cochranereview Anticholinergic burden (prognostic factor) for prediction of dementia or cognitive decline in older adults with no known cognitive syndrome van M. Taylor-Rowan, et al.
Literatuur
- Taylor-Rowan M, et al. Anticholinergic burden (prognostic factor) for prediction of dementia or cognitive decline in older adults with no known cognitive syndrome. Cochrane Database Syst Rev 2021;5:CD013540.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
