Achtergrond Warmte door middel van warmwaterkruiken, warme zakken met kersenpitten, warme stenen, warmtecrèmes, warme doeken, infraroodlamp, sauna of stoom en toediening van kou worden gebruikt door patiënten of geadviseerd door hulpverleners bij lagerugpijn. De nationale richtlijnen voor artsen over rugpijn geven wisselende adviezen over warmte of kou. Doel Beoordelen of warmte en/of kou bij lagerugpijn effectief is. Strategie Volgens de Cochrane-procedure zochten de auteurs naar al of niet gerandomiseerde onderzoeken die oppervlakkige warmte of kou vergeleken met een placebo, geen of een andere behandeling. De gevonden onderzoeken moesten ten minste pijn en beperkingen in het dagelijks leven als uitkomstmaat hebben en eventueel algehele verbetering, patiënttevredenheid en bijwerkingen. Resultaten De reviewers selecteerden 1178 artikelen en beoordeelden uiteindelijk 9 onderzoeken voor deze Cochrane-review. Zij gaven aan 5 onderzoeken de beoordeling hoge kwaliteit en aan 4 onderzoeken de beoordeling lage kwaliteit. De 9 onderzoeken waren gebaseerd op experimenten bij in totaal 1117 patiënten. Het betrof patiënten met acute of subacute rugpijn tenzij anders vermeld. Effect warmte versus oraal of lokaal placebo. Vier onderzoeken van hoge kwaliteit vergeleken warmtepakking met een oraal placebo of met pakking zonder warmte. In 3 onderzoeken werd dezelfde warmtepakking (8 uur per dag op de huid) onderzocht en in 1 onderzoek verwarmde handdoeken (25 minuten per dag). Warmtepakkingen gedurende 5 dagen leverden na 5 dagen een extra pijnvermindering van 17% op. Ook de beperkingen in het dagelijks leven waren na 5 dagen in de warmtegroep meer (maar gering) afgenomen. Roodheid van de huid bleek de enige bijwerking (6%). Effect kou versus oraal of lokaal placebo. Hierover vonden de reviewers geen enkele onderzoek. Effect warmte versus kou. Twee onderzoeken van lage kwaliteit lieten tegenstrijdige effecten zien. Warmte versus andere behandelingen. Uit drie onderzoeken van hoge kwaliteit bleek dat een warmtepakking na 1 en 5 dagen beter werkt dan paracetamol of ibuprofen. Eén onderzoek van hoge kwaliteit constateerde dat een warmtepakking effectiever is dan een voorlichtingsbrochure over rugpijn en even effectief als oefeningen. Kou versus andere behandelingen. In één onderzoek van lage kwaliteit met chronische rugpijnpatiënten werd gevonden dat ijsmassage even effectief was als elektrische zenuwstimulatie. Warmte met oefeningen versus andere behandelingen. Uit één onderzoek bleek dat warmte met oefeningen effectiever was dan een brochure over rugpijn of oefeningen alleen. Volgens de auteurs zijn alle gevonden verschillen tussen de verschillende behandelingen gering. Conclusies Oppervlakkige warmte bij patiënten met acute en subacute rugpijn kan de pijn en beperkingen in het dagelijks leven in geringe mate verminderen (matige bewijskracht). Bijwerkingen beperken zich tot plaatselijke roodheid. Over toediening van kou kunnen geen conclusies getrokken worden.
Commentaar
Omdat patiënten met rugpijn al duizenden jaren warmte toepassen, is de bevinding dat warmte effectief is om de pijn en de beperkingen te verminderen belangrijk. De conclusies gelden alleen voor acute en subacute rugpijn en voor de twee onderzochte toedieningsvormen van warmte. Hoe het gesteld is met de vele andere toedieningsvormen van warmte blijft voorlopig nog onduidelijk. De bewijskracht van de conclusies is slechts matig. Het onderzoek moet dan ook herhaald worden. Zoals de auteurs voorstellen, moeten de onderzoekers geen enkele relatie hebben met de producent van de warmtepakkingen. Daarnaast zal nagegaan moeten worden voordat nieuwe onderzoeken naar warmte opgezet worden, welke soorten oppervlakkige warmte patiënten en hulpverleners toepassen. Op die manier sluit toekomstig onderzoek beter aan bij wat nu gebruikelijk is. Omdat voorzichtigheid voorlopig geboden blijft ten aanzien van de conclusies, is het voorbarig om huisartsen te adviseren op grote schaal warmtepakkingen te gaan voorschrijven. Wel kunnen zij aan patiënten met acute en subacute lagerugpijn zeggen dat warmte goed is en het gebruik van warmtepakkingen gedurende een week adviseren. Verder is het verstandig om kou als behandeling van rugpijn te ontraden omdat hierover nog niets bekend is.
Het advies van de auteurs om onderzoek te doen naar de combinatie van oefeningen en warmte, vind ik erg gezocht. De relevantie van een dergelijk onderzoek zie ik niet. Oefeningen bij acute rugpijn blijken juist niet effectief te zijn en het is onwaarschijnlijk dat de combinatie met warmte nu ineens goede resultaten zal geven. De conclusie van een onderzoek van hoge kwaliteit dat warmte effectiever is dan paracetamol of ibuprofen is voor de huisartsenpraktijk veel relevanter; ik pleit er dan ook voor om daar verder onderzoek naar te doen. Arie Faas
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
