Optimaal begeleiden van chronisch zieken kost gewoon te veel tijd

Huisartsen hebben te weinig tijd om goed voor chronisch zieken te zorgen. Dit stellen Østbye et al. in een recent nummer van Annals of Family Medicine.1 Op basis van Amerikaanse prevalentiecijfers stelden zij een virtuele normpraktijk van 2500 patiënten samen. De verdeling naar leeftijd, geslacht en ziekten was representatief voor de Amerikaanse bevolking. Vervolgens zochten zij in richtlijnen naar de aanbevolen consultfrequentie voor een optimale zorg voor chronisch zieken; die frequentie varieerde van 1 tot 4 keer per jaar. Zij maakten een selectie van de volgende 10 veelvoorkomende chronische aandoeningen: hyperlipidemie, hypertensie, depressie, astma, diabetes mellitus, artrose, angststoornis, osteoporose, COPD en coronaire hartziekten. Nadat ze deze gegevens gecombineerd hadden, kwamen de auteurs tot de conclusie dat het de huisarts gemiddeld 3,5 uur per dag kost om chronisch zieken optimaal te begeleiden, als zij stabiel zijn ingesteld. In werkelijkheid zijn niet alle patiënten dat. De begeleiding kost de huisarts dan 10,6 uur per dag. Drie keer meer dus dan bij een ideale populatie. Deze factor 3 is gebaseerd op een creatieve rekenexercitie waarbij gebruikgemaakt is van gegevens over een selectie van 5 chronische aandoeningen. Het mag duidelijk zijn dat dit meer tijd is dan de huisarts heeft. Die moet immers ook nog andere dingen doen. Zo kost het de huisarts volgens dezelfde onderzoekers 4,6 uur per dag om acute problemen te behandelen en te vervolgen. Deze Amerikaanse resultaten zijn niet één op één te vertalen naar de Nederlandse situatie. Prevalentiecijfers en richtlijnen zullen wat verschillen. Het is echter niet aannemelijk dat dit grote verschillen in tijdsinvestering oplevert. In 2000 berekenden Valk en Blankenstein al dat de huisarts in een normpraktijk volgens de toenmalige NHG-Standaard alleen al 122 uur per jaar aan diabeteszorg zou moeten besteden.2 Met de ontwikkeling van steeds meer richtlijnen en de toenemende interesse voor preventie is het belangrijk om stil te staan bij de tijdsinvestering die hiermee gepaard gaat. Richtlijnmakers en huisartsen moeten duidelijk prioriteiten aangeven. Hoe uitvoerbaar zijn de ambitieuze plannen die achter een bureau bedacht zijn? De kwaliteit van zorg kan verbeteren, maar het kost blijkbaar meer tijd om de geprotocolleerde richtlijnen optimaal na te leven dan er binnen de huisartsenpraktijk beschikbaar is. (EL)