Over verslaving

Doelgroep Dit boek is bedoeld voor een breed lezerspubliek: van professionals van verschillende disciplines in de verslavingszorg tot de algemene geestelijke gezondheidszorg en de rest van de gezondheidszorg. En daarmee dus ook voor huisartsen. Inhoud Het boek is geschreven door maar liefst 34 auteurs, van wie 17 verslavingsartsen, 6 psychiaters, 3 psychologen, 2 farmacologen en 3 hoogleraren. Het omvat 19 hoofdstukken in nog geen 200 bladzijden. De inzet is nadrukkelijk de evidence-based verslavingsgeneeskunde. De kern van het boek bestaat uit twee hoofdstukken over de neurobiologie van misbruik en verslaving en de neurofarmacologie van diverse middelen. Daaraan is een groot aantal capita selecta gehangen: alexithymie en alcoholverslaving, stoppen met GHB, de effectiviteit van dwangbehandeling, alcoholverslaving en dwangstoornissen, diagnostiek van verslaving bij verstandelijk gehandicapten, verslaving en angststoornissen, behandeling van posttraumatische stress en verslaving, schizofrenie en cannabis en de behandeling met clozapine daarbij, slaapklachten na stoppen met alcohol, pulmonaal lijden bij opiaatverslaving, misbruik van quetiapine door borderlinepatiënten, neuropsychiatrische symptomen van hepatitis C. Een bont scala aan onderwerpen dus. Het boek is eigenlijk – zonder dat het expliciet wordt vermeld – een verzameling werkstukken uit de opleiding tot verslavingsarts, vermoed ik. Hierbij is in sommige gevallen vanuit een vraagstelling met een zogenaamde PICO gewerkt, om tot een evidence-based antwoord op een vraagstelling te komen. De auteurs stellen in het voorwoord uitdrukkelijk dat verslaving moet worden beschouwd als een chronische hersenziekte, waarbij verslavingsartsen werken vanuit een biopsychosociaal perspectief. Dat psychosociale perspectief is hier wel wat gemarginaliseerd. De psychosociale kanten van verslaving komen nauwelijks aan de orde. Oordeel Het nut van dit boek voor de praktijk van de huisarts lijkt mij niet zo groot. De onderwerpen zijn daarvoor toch te specifiek. Het gebruiksgemak is beperkt door het ontbreken van een register. De leesbaarheid is redelijk, alhoewel het jargon zich op sommige plaatsen opstapelt en er veel van je bijzondere interesse en motivatie wordt gevraagd. Het is beslist geen basisboek verslaving, zoals de titel suggereert, en verre van volledig. Voor 10 euro meer koop je het Handboek Verslaving van Franken en Van den Brink (ruim 500 pagina’s) en voor 18 euro meer Drugs en Alcohol van Kerssemakers, Van Meerten, Noorlander en Vervaeke – met 640 pagina’s een echt overzichtswerk. Ik zou aan huisartsen in opleiding een keuze uit deze twee aanraden en aan oudere collega’s eveneens. De inmiddels toch wel wat gedateerde handboeken van Hans van Epen (oorspronkelijk uit 1974) en van Geerlings & Wolters (uit 1980) zijn aan vervanging toe. Douwe de Vries