Bij patiënten met kritische ischemie van het been zijn de overlevingskansen slechter dan bij de meeste maligniteiten. Op tijd beginnen met preventie lijkt de enige manier om de prognose te verbeteren.
Bij kritische ischemie van het been (CLI) klagen patiënten met perifeer arterieel vaatlijden over pijn in rust of nachtelijke pijnen, is er sprake van slecht genezende wondjes of ulcera, of is er sprake van gangreen. In dit stadium (Fontaine III en IV) zal 50-60% van de patiënten een vaatreconstructie moeten ondergaan en in 25% van de gevallen zal er, binnen een jaar, een amputatie nodig zijn. Perifeer arterieel vaatlijden is een uiting van algemeen arterieel vaatlijden en de overlevingskansen van deze patiënten worden in belangrijke mate mede hierdoor bepaald. Om meer duidelijkheid over de prognose van CLI te krijgen deden Rollins et al. een systematische review van de literatuur van 1991 tot 2011. Zij includeerden alleen onderzoeken waarin gedurende minimaal een jaar ten minste 100 patiënten met CLI prospectief werden gevolgd, met als uitkomst sterfte, ongeacht de oorzaak.
In alle onderzoeken samen werden in totaal 28.517 patiënten met CLI gevolgd. De leeftijd varieerde van 65 tot 85 jaar en 65% was man. De onderzoekers berekenden de gemiddelde overleving na 30 dagen, 6 maanden, 1, 3 en 5 jaar. De mortaliteitspercentages voor deze periode waren respectievelijk 4%, 14%, 18%, 35% en 46%. De belangrijkste risicofactoren op overlijden binnen 3 jaar zijn: ischemische hartziekte, leeftijd en weefselverlies. Diabetes, pijn in rust en een gestoorde nierfunctie lijken geen voorspellers te zijn van een verhoogde mortaliteit. Mannen met CLI lijken een betere prognose te hebben dan vrouwen. Dit verschijnsel doet zich eveneens voor bij andere vormen van hart- en vaatziekten. De oorzaak hiervan is niet duidelijk.
De 1-jaarsoverleving van patiënten met CLI lijkt de laatste decennia iets verbeterd. Met een 5-jaarsoverleving van ongeveer 50% zijn deze patiënten op langere termijn nog steeds slechter af dan patiënten met een maligniteit waarbij de gemiddelde 5-jaarsoverleving 63% bedraagt. Behandeling van het cardiovasculair risicoprofiel met medicamenteuze en niet medicamenteuze interventies kan de overlevingskansen van deze patiënten verbeteren, bij voorkeur voordat er sprake is van rustpijnen. Verbetering van de prognose is geen chirurgische zaak, maar begint bij een goede secundaire preventie in de eerste lijn.
Bèr Pleumeekers
Literatuur
- 1.Rollins KE, et al. Meta-analysis of contemporary short- and longterm mortality rates in patients diagnosed with critical leg ischaemia. Br J Surg 2013;100:1002-8.
- 2.Brenner H. Long-term survival rates of cancer patients achieved by the end of the 20th century: a period analysis. Lancet 2002;360:1131-5.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
