Poortwachtersfunctie leidt tot betere zorg en gezondheidsuitkomsten

De auteurs vonden met elektronische zoekacties ruim 8700 titels, waarvan er na eliminatie van dubbele en niet-relevante onderzoeken slechts 25 overbleven. Daaronder was een systematisch literatuuronderzoek uit 2010. De meeste onderzoeken (17) vonden plaats in de Verenigde Staten en er was een relevant onderzoek in het Verenigd Koninkrijk, een land met een poortwachterssysteem. Ook werden enkele onderzoeken opgenomen waarin landen met elkaar werden vergeleken. De auteurs beoordeelden de kwaliteit van de onderzoeken, maar namen deze niet mee in de review.

De onderzoeken waren erg heterogeen. Er waren (soms gecontroleerde) interventieonderzoeken, onderzoeken in bestaande situaties en de formele rol van poortwachter verschilde. In onderzoeken in de Verenigde Staten bleken patiënten in een ‘health plan’ met poortwachter meer deel te nemen aan screeningsprogramma’s voor borst- en cervixkanker. Het gebruik van eerstelijnszorg was vaak hoger als er een poortwachter was, maar daar stond tegenover dat er dan minder specialistische zorg en ziekenhuisopnamen waren.

De poortwachtersfunctie is onderdeel van de bredere inrichting van het zorgsysteem en hangt bijvoorbeeld samen de betaling van huisartsen, inschrijving op naam, huisartsenopleiding en niet te vergeten de mate waarin patiënten het als normaal beschouwen om hun gezondheidsproblemen eerst aan hun huisarts voor te leggen. Daardoor is het lastig vast te stellen waaraan een verschil in uitkomst nu precies ligt. 

Patiënten zien de verplichting om eerst een huisarts te bezoeken soms als een onnodige beperking, zoals blijkt uit lagere patiënttevredenheid in een aantal landen met poortwachter. Huisartsen ervaren de poort soms ook als synoniem voor het putje. Dit onderzoek laat echter nog steeds positieve effecten zien van een huisarts als poortwachter. Het is goed om ons dat nog eens te realiseren.