Prostaatoperaties bij kanker verminderen sterfte niet

Radicale prostatectomie verlaagt wel de ziektespecifieke sterfte bij gelokaliseerde prostaatkanker, maar niet de algemene sterfte. Dat is de conclusie van een RCT bij mannen met een lokaal prostaatcarcinoom. Patiënten met een gelokaliseerde prostaatkanker krijgen meestal radiotherapie of radicale prostatectomie aangeboden. Het is niet bekend of mannen wel gebaat zijn bij een behandeling. Holmberg et al. vergeleken daarom het effect van radicale prostatectomie met een afwachtend beleid bij 695 mannen met een klinisch ontdekte prostaatkanker. 1 De tumor moest beperkt zijn tot de prostaat en goed of matig gedifferentieerd zijn. Patiënten werden gerandomiseerd en gedurende (mediaan) 6 jaar volgens een protocol onder controle gehouden. In de operatiegroep overleden 53 mannen en in de groep waarbij werd afgewacht 62 (geen significant verschil); in deze groepen overleden 16 (4,6%) en 31 (9%) mannen aan de gevolgen van prostaatkanker (verschil wel statistisch significant). Om één overlijden ten gevolge van prostaatkanker in een periode van 8 jaar te voorkomen zouden 17 patiënten moeten worden geopereerd. In een tweede artikel over dit onderzoek beschreven Steineck et al. de invloed van prostatectomie op het seksueel functioneren, mictieklachten en het algemeen welbevinden een jaar na inclusie. 2 Ongeveer de helft van de oorspronkelijke deelnemers deed mee aan dit deelonderzoek. In de geopereerde groep rapporteerde 80% een erectiestoornis, terwijl 45% van de niet-geopereerden dit aangaf. De belangrijkste verklaring daarvoor is dat niet altijd een zenuwsparende operatie werd uitgevoerd. Incontinentie kwam bij 49% van de geopereerde en 21% van de niet-geopereerde mannen voor. Obstructieve-mictieklachten kwamen minder vaak voor in de geopereerde groep. Het subjectieve welbevinden verschilde niet tussen beide groepen. De auteurs benadrukken terecht dat het effect van prostatectomie op sterfte kleiner kan zijn bij mannen bij wie de prostaatkanker door screening ontdekt is. De keuze om te opereren (of te bestralen) blijft individueel bepaald, waarbij zowel de overlevingskansen als de mogelijke complicaties moeten worden overwogen. (MB)