Protonpompremmers en paternalisme

In dit H&W-nummer besteden we aandacht aan maagklachten en ook aan het paternalisme van de dokter. Die onderwerpen lijken op het eerste gezicht weinig relatie met elkaar te hebben. Maar in het B ritish Journal of General Practice van september doen Grime et al. verslag van een uitstekend kwalitatief onderzoek naar opvattingen van patiënten en huisartsen over protonpompremmers (PPI's). Ze ondervroegen 26 huisartsen en 82 patiënten (23-83 jaar) met herhaalreceptuur voor PPI's. Volgens de huisartsen werden de meeste klachten door een oesofagitis veroorzaakt; slechts drie patiënten noemden die term. In 24 gevallen was er een wezenlijk verschil tussen de verklaring van de dokter en die van de patiënt. Huisartsen vonden PPI's erg effectieve middelen, terwijl de patiënten daar wat genuanceerder over dachten. Twee derde van de patiënten had ten minste af en toe nog last. De helft van de huisartsen vond dat patiënten die PPI's wilden gebruiken, eisend waren en vooral pillen wilden om hun ongezonde leefstijl voort te kunnen zetten (verkeerd eten, roken), waarbij ze overigens de precieze relatie tussen bijvoorbeeld roken en maagklachten niet konden aangeven. In de interviews met de patiënten konden de onderzoekers dit stereotype beeld niet terugvinden. Patiënten hadden hun eetpatroon aangepast en twee derde rookte niet meer. Door de hoge kosten ervaren huisartsen een druk om minder PPI's voor te schrijven, maar omdat ze weten dat het effectieve middelen zijn, voelen ze de druk om toch maar een recept uit te schrijven. De huisartsen onderschatten de bezorgdheid van de patiënten over bijwerkingen op lange termijn en hun bereidheid om te zoeken naar de laagste effectieve dosering. De onderzoekers denken dat huisartsen zich vooral door ‘interne’ druk laten verleiden om PPI's te geven en vervolgens de patiënten daarvan ‘de schuld’ geven. Paternalisme ten top dus en verkeerde verwachtingen over en weer. (JZ)