Richtlijnen voor auteurs 2

Onderzoeksverslag

De tekst van artikelen over onderzoek wordt onderverdeeld in vier paragrafen, met de koppen Inleiding, Methoden, Resultaten, en Beschouwing (de zogenaamde IMReB-structuur). In lange artikelen kunnen onderkopjes worden gebruikt. Inleiding Beschrijf het doel van het artikel. Geef een samenvatting van de aanleiding en de uitgangspunten bij het onderzoek, en ga daarbij zo nodig in op de relevantie van de probleemstelling. Beperk de verwijzingen tot het strikt noodzakelijke, en geef geen uitvoerig overzicht van het onderwerp. Vermeld geen gegevens of conclusies uit het onderzoek waarover wordt bericht. Besluit de Inleiding met een of meer expliciete vraagstellingen. Methoden Beschrijf de omstandigheden van het onderzoek (plaats, deelnemers). Beschrijf duidelijk hoe de onderzoeksgroepen werden samengesteld (in- en uitsluitcriteria, wijze van randomiseren en blinderen). Beschrijf en verantwoord de methoden, apparatuur (naam en adres van de fabrikant tussen haakjes) en werkwijzen zo gedetailleerd dat andere onderzoekers in staat zijn het onderzoek te reproduceren. Geef verwijzingen voor algemeen geaccepteerde methoden; geef tevens een korte beschrijving voor methoden die niet algemeen bekend zijn. Vermeld gebruikte medicamenten en chemicaliën, inclusief de generieke naam, de dosering en de toedieningsvorm. Vermeld de toegepaste statistische analysetechnieken en de computerprogramma's die daarvoor zijn gebruikt. Resultaten Beschrijf de resultaten in een logische volgorde in tekst, tabellen en figuren. Vermeld daarbij het aantal waarnemingen, de mislukte waarnemingen (zoals uitvallers bij een clinical trial) en eventuele andere complicaties. Herhaal niet in de tekst alle gegevens uit de tabellen en/of figuren; benadruk alleen de belangrijkste observaties of vat deze samen, zonder interpretaties of conclusies. Beperk het aantal tabellen en figuren tot hetgeen nodig is om de tekst van het artikel toe te lichten en de bewijsvoering te beoordelen. Vermeld gegevens niet tegelijk in een tabel en een grafiek. Hanteer de geëigende statistische maten, zoals het 95%-betrouwbaarheidsinterval. Vermijd oneigenlijk gebruik van statistische termen als ‘normaal’, ‘significant’ en ‘correlatie’. Beschouwing Een gedetailleerde samenvatting van het voorafgaande is niet nodig. Begin de Beschouwing met het beantwoorden van de vraagstelling(en) van het onderzoek, zoals die zijn geformuleerd in de Inleiding. Bespreek daarna de beperkingen van het onderzoek. Behandel vervolgens de consequenties van de uitkomsten tegen de achtergrond van deze beperkingen en de uitkomsten van eerder onderzoek. Vermijd uitspraken en conclusies die niet volledig door de uitkomsten worden ondersteund. Verwijs niet naar onderzoek dat nog niet is voltooid. Formuleer nieuwe hypothesen als dat gerechtvaardigd is, en benoem ze in dat geval duidelijk als zodanig. Besluit de Beschouwing desgewenst met aanbevelingen voor de praktijk en voor verder onderzoek, maar leg uzelf daarbij beperkingen op.

Literatuuroverzicht

Ook bij een literatuuroverzicht wordt de IMReB-structuur gehanteerd. Inleiding Beschrijf het doel van het artikel. Geef een samenvatting van de aanleiding en de uitgangspunten bij het onderzoek, en ga daarbij zo nodig in op de relevantie van de probleemstelling. Beperk de verwijzingen tot het strikt noodzakelijke, en geef geen uitvoerig overzicht van het onderwerp. Vermeld geen gegevens of conclusies uit het onderzoek waarover wordt bericht. Besluit de Inleiding met een of meer expliciete vraagstellingen. Methoden Vermeld en verantwoord welke criteria zijn gehanteerd bij het selecteren van de literatuur (geraadpleegde tijdschriften, jaargangen, zoekopdrachten in bibliografische bestanden, zoals Medline en Embase) en bij de keuze van (combinaties van) trefwoorden. Vermeld en verantwoord ook de criteria voor het beoordelen van de gevonden artikelen (bijvoorbeeld alleen onderzoek met een controlegroep). Besluit deze paragraaf met een overzicht van de opbrengst van de zoekstrategie, onderscheiden naar aantallen, bron en kwaliteit. Resultaten Vaak verdient het aanbeveling de uitkomsten van een literatuuronderzoek niet onder te brengen in slechts één paragraaf; het is dan overzichtelijker om aan elke deelvraagstelling een afzonderlijke resultatensectie te koppelen. De uitkomsten van het literatuuronderzoek zullen meestal worden samengevat in grote tabellen; deze mogen – in tegenstelling tot de algemene richtlijn – wél voorzien zijn van horizontale en verticale lijnen. Beperk de bespreking van deze tabellen tot algemene observaties en constateringen. Beschouwing Een gedetailleerde samenvatting van het voorafgaande is niet nodig. Begin de Beschouwing met het beantwoorden van de vraagstelling(en) van het onderzoek, zoals die zijn geformuleerd in de Inleiding. Bespreek daarna de beperkingen van het onderzoek. Behandel vervolgens de consequenties van de uitkomsten tegen de achtergrond van deze beperkingen en de uitkomsten van eerder onderzoek. Vermijd uitspraken en conclusies die niet volledig door de uitkomsten worden ondersteund. Verwijs niet naar onderzoek dat nog niet is voltooid. Formuleer nieuwe hypothesen als dat gerechtvaardigd is, en benoem ze in dat geval duidelijk als zodanig. Besluit de Beschouwing desgewenst met aanbevelingen voor de praktijk en voor verder onderzoek, maar leg uzelf daarbij beperkingen op.

Wetenschappelijke beschouwing

In een wetenschappelijke beschouwing wordt een probleemstelling, zienswijze of thema belicht via een samenhangende en navolgbare gedachtegang. Het gaat om het analyseren, (her)interpreteren en wegen van visies, theorieën en uitkomsten van eerder onderzoek, het plaatsen van dergelijke gegevens tegenover andere gegevens en zienswijzen, het inpassen van waarden, normen en opvattingen, en uiteindelijk het formuleren van nieuwe inzichten, hypothesen en consequenties voor verder onderzoek en praktijk. Voor de structurering van dit genre artikelen bestaan geen strakke richtlijnen; wel gelden algemene eisen als helderheid, consistentie, controleerbaarheid, en scheiding van feiten en meningen. Bij het opzetten van een wetenschappelijke beschouwing kan men twee sporen volgen. In het ene geval vormt een probleemstelling het uitgangspunt en werkt men toe naar plausibele zienswijzen. In het andere geval gaat men uit van een zienswijze en onderbouwt men deze vervolgens met argumenten. Elementen waarmee een dergelijk betoog kan worden gestructureerd, zijn:

• probleemstelling dan wel zienswijze;
• aanleiding voor en relevantie van de verhandeling;
• doelstelling van het artikel;
• concrete en toegespitste vraagstellingen of invalshoeken;
• presentatie van relevante feiten en meningen;
• weging en synthese van de gepresenteerde feiten en meningen;
• conclusies, eventueel gevolgd door hypothesen en/of aanbevelingen.

Commentaar

Een commentaar kan worden getypeerd als een beknopte wetenschappelijke beschouwing met een opiniërende invalshoek. In een commentaar wordt een zienswijze of standpunt kort en bondig verwoord (maximaal vier bladzijden A4 met 1,5 interlinie, inclusief referenties). Het is niet de bedoeling dat het gehele onderwerp in een notendop wordt belicht. Het standpunt van de auteur wordt bij voorkeur onderbouwd met de belangrijkste conclusies uit relevante publicaties. Daarbij dient expliciet onderscheid te worden gemaakt tussen feiten en meningen.

Methodologische bijdrage

Een methodologische bijdrage betreft de methodiek van wetenschappelijk onderzoek, onderwijs of professioneel handelen (diagnostiek, therapie, preventie, consultvoering, etc.), voor zover geen verslag wordt gedaan van een empirische toetsing van een methode (in dat geval volstaat de structuur van een onderzoeksverslag). Een methodologische bijdrage kent doorgaans overeenkomstige elementen als een wetenschappelijke beschouwing. Voor de presentatie van berekeningen of van modellen kan men gebruik maken van kaderteksten, waarnaar verwezen wordt in de lopende tekst.

Klinische les en gevalsbeschrijving

De klinische les is een casuïstische verhandeling met een educatief oogmerk, waarin aandacht wordt gevraagd voor een ziektebeeld, een klinische benaderingswijze of een medisch basisprincipe. De algemene boodschap wordt na de presentatie van enkele exemplarische gevallen in kort bestek zo volledig mogelijk uiteengezet. Als educatief middel kan casuïstiek een nuttige functie vervullen, mits duidelijk wordt gemaakt dat de beschreven casus alleen dienen ter illustratie van een boodschap, die elders met feiten wordt verantwoord. Daarnaast doet de auteur er in principe goed aan geen uitzonderlijke gevallen te beschrijven, maar juist ‘normale’ voorbeelden te kiezen. De gevalsbeschrijving is een ruimer genre. De nadruk kan liggen op de educatieve functie van de casus, op het genereren van een hypothese voor nader onderzoek, of op de anecdotische, min of meer ‘literaire’ kant van een ziektegeschiedenis. Soms zijn ook curiosa het publiceren waard, maar dan vooral om de variatiebreedte van een klinisch beeld of beloop te illustreren. Klinische lessen en gevalsbeschrijvingen hebben ‘van nature’ een logische structuur:

• inleiding met aanleiding en doelstelling voor het artikel;
• de eigenlijke gevalsbeschrijving;
• een beschouwing met interpretatie, commentaar, bespiegeling en conclusie.

Nascholingsartikel

Houd bij het schrijven van een nascholingsartikel rekening met de doelgroep, en toets het concept aan de volgende criteria:

• relevant voor de praktizerende huisarts;
• generalistische kennis;
• compacte presentatie;
• overzichtelijke, consistente structuur;
• prettig leesbaar geschreven, in ‘gewone-mensentaal’, zonder een belerende toonzetting;
• duidelijke en simpele illustraties en tabellen.

Inleiding Vermeld de probleemstelling en het doel van het artikel; eventueel kunnen daarbij enkele concrete vragen worden geformuleerd. Vermeld ook op grond van welke criteria de gebruikte gegevens zijn. geselecteerd. Gedetailleerde beschouwingen zijn daarbij onnodig; men kan bijvoorbeeld volstaan met de mededeling dat men zich baseert op de overzichtsartikelen die in de afgelopen vijf jaar in een aantal – met name te noemen – relevante tijdschriften zijn verschenen. Volgende paragrafen In de volgende paragrafen worden de in de Inleiding genoemde aspecten één voor één besproken. De nadruk ligt hier op de feiten, eventueel aangevuld en toegelicht met tabellen, figuren en/of illustraties. Wat precies feiten zijn, moet niet al te beperkt worden begrepen: zaken als een lange traditie of een recente consensus zijn ook ‘feiten’, ongeacht of ze nu wel of niet op wetenschappelijk onderzoek berusten. Het is verder van belang steeds duidelijk te maken of de gebruikte gegevens wel of niet afkomstig zijn uit huisartsgeneeskundig onderzoek. Eventuele interpretaties van de auteur worden expliciet als zodanig gepresenteerd. Beschouwing Geef een evaluatie van het voorafgaande en besteed daarbij met name aandacht aan de consequenties van het gebruik van gegevens die niet uit de huisartspraktijk afkomstig zijn. Hier is ook plaats voor niet gedocumenteerde praktijkervaringen en persoonlijke stellingnamen. Conclusies, Leerpunten, Praktische adviezen De laatste paragraaf, met een van de hier genoemde titels, wordt puntsgewijs opgezet. Zij moet logisch volgen uit het eigenlijke betoog en mag geen nieuwe elementen bevatten. Literatuur Een afzonderlijke lijst van ‘ter lezing aanbevolen publicaties’ is niet toegestaan; dergelijke publicaties kunnen wel worden opgenomen in de literatuurlijst, mits er op de gebruikelijke wijze in de tekst naar wordt verwezen.