Ruimere indicatie statines leidt tot overbehandeling

Tussen 1987 en 2016 werden de CVRM-richtlijnen van de European Society of Cardiology (ESC)/European Atherosclerosis Society fictief toegepast op een cohort van gezonde Ieren (n = 4513). De onderzoekers hebben alle richtlijnen nu toegepast op de huidige situatie van het cohort (het cohort bleef dus gelijk in leeftijd en de prijzen van statines bleven gelijk).

Het aantal mensen uit het cohort dat volgens de richtlijnen in aanmerking kwam voor behandeling met een statine als primaire preventie steeg van 8% in 1987 naar 61% in 2016. De onderzoekers veronderstelden hierbij dat ook alle mensen voor wie medicamenteuze behandeling slechts overwogen diende te worden meteen startten met een statine. Hoe groot het effect van deze veronderstelling was, wordt helaas niet beschreven. De jaarlijkse kosten in Ierland zouden volgens dit model stijgen van 13,9 miljoen euro in 1987 naar 107 miljoen euro in 2016.

Uit eerder onderzoek bleek dat de meeste patiënten een number-needed-to-treat (NNT) van 30 acceptabel vinden. De onderzoekers berekenden per risicogroep wat de NNT zou zijn bij een relatieve risicoverlaging van 25% door statinegebruik. Het aantal patiënten dat volgens de richtlijn in aanmerking zou komen voor statinebehandeling én in een risicogroep viel met een acceptabele NNT was het hoogst in 2004 en 2007 (respectievelijk 60 en 59%) en het laagst in 2012 en 2016 (respectievelijk 40 en 41%).

De huidige NHG-Standaard CVRM lijkt qua medicamenteuze behandeldrempel het meest op de richtlijnen uit 2004 en 2007 en lijkt hiermee terecht terughoudender dan de recentste ESC-richtlijnen in het adviseren van behandeling met statine. Hoewel dit onderzoek van een extreme situatie uitging, toont het aan dat er een grens zit aan het willen verlagen van risico’s.