Wat is het probleem?
Een tiener vraagt om een verwijzing voor een schaamlipverkleining. Zij geeft aan zich niet in badkleding te durven tonen omdat haar kleine schaamlippen te groot zijn en daardoor voor anderen zichtbaar.
Wat moet ik weten?
De kleine, of binnenste schaamlippen vertonen een grote diversiteit in afmetingen en vorm. Er bestaan geen standaard criteria voor de diagnose ‘labia minora hypertrofie’. In een onderzoek werden bij volwassen vrouwen afmetingen van de labia minora gevonden variërend van 7 tot 50 mm.1 Volgens consensus wordt in Nederland 40 mm als afkapwaarde beschouwd.
Het klachtenpatroon bij een wens tot schaamlipreductie valt grofweg in tweeën uiteen: functioneel en cosmetisch. Tot de eerstgenoemde groep behoren klachten als vulvaire irritatie, hygiëneproblemen, oppervlakkige dyspareunie, problemen met het dragen van strakke kleding en ongemak bij sporten en andere sociale activiteiten.
Bij de tweede groep gaat het vaak om twijfels over het uiterlijk van de labia minora. Als gevolg van de trend om het genitale gebied te ontharen worden de kleine schaamlippen meer zichtbaar. Afbeeldingen van het uitwendig vrouwelijk genitaal in tijdschriften en op internet zijn vaak bewerkt, wat een irreëel beeld oplevert. Met name meisjes in de puberteit zijn een kwetsbare groep als het gaat om uiterlijke kenmerken van de genitaliën.2 Psychosociale factoren spelen bij hen een grote rol en moeten dus altijd meegenomen worden om een goed onderbouwd advies te geven.
Wat moet ik doen?
Allereerst een uitgebreide anamnese. Vraag hierin goed uit wat de reden is van het verzoek. Bij functionele klachten moet worden geëxploreerd in hoeverre het meisje in kwestie zelf een relatie legt tussen de ervaren hinder enerzijds en de grootte van de kleine schaamlippen. Verder moet er uitgebreid aandacht zijn voor psychologische en sociale aspecten, onder andere van relationele en seksuele aard. Denk hierbij ook aan mogelijk seksueel misbruik en vraag hier expliciet naar.3
Voer vervolgens systematisch lichamelijk onderzoek uit, waarbij het meisje zelf met een spiegel mee kan kijken. De vulva moet aandachtig geïnspecteerd worden, waarbij er expliciet gelet moet worden op dermatologische afwijkingen zoals lichen slerosus, vulvitis, cysten of lipomen.
Meet vervolgens de labia minora van proximaal (vanaf de hymenaalring) naar distaal (de rand), onder lichte tractie.4 Eventuele asymmetrie van de labia minora wordt tijdens de adolescentie regelmatig waargenomen en kan spontaan verdwijnen tijdens de groei.
Wat moet ik uitleggen?
Veel jonge meisjes weten niet wat als normaal kan worden beschouwd en het is aan te bevelen om tijdens het gesprek afbeeldingen te laten zien van het vrouwelijk genitaal. Bijvoorbeeld middels een boekje5 of op educatieve websites met afbeeldingen van verschillende vulvae67. Vaak lukt het zo om het meisje ervan te overtuigen dat haar vulva een normaal aspect heeft. Bij functionele klachten kunnen adviezen gegeven worden omtrent hygiëne, het gebruik van emolliëntia om de huid en slijmvliezen te verzachten en het dragen van katoenen, niet te strak zittende, kleding. Als er problemen van psychosociale aard zijn, kunnen deze met instemming van de adolescent verder onderzocht worden door de huisarts of kan er verwezen worden naar een psycholoog of seksuoloog.
Als het meisje persisteert in haar wens tot schaamlipverkleining kan zij een afspraak maken bij een kliniek die cosmetische chirurgische behandelingen uitvoert. De ingreep zelf wordt in principe niet vergoed door de zorgverzekeraar. Leg vervolgens uit dat de uitkomsten van de ingreep te rooskleurig kunnen zijn voorgesteld op internet, dat er geen goede objectieve onderzoeken zijn gedaan en dat er een kans bestaat op complicaties, waaronder nabloedingen, wonddehiscentie, littekenvorming, verminderd seksueel gevoel en een ongewenst cosmetisch resultaat.8 Ook moet een dergelijke ingreep in principe niet uitgevoerd worden tijdens de groei. Het advies is om te wachten tot het meisje de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt.4
Literatuur
- 1.↲Lloyd J, Crouch NS, Minto CL, Liao LM, Creighton SM. Female genital appearance: “normality” unfolds. BJOG 2005;112:643-6
- 2.↲Laufer MR, Reddy J, Falcone T, Falk SJ. Labia minora hypertophy, UpToDate, 2016.
- 3.↲De Waard J, Weijenborg PT, Ter Kuile MM, Jansen FW. Verzoek om labiumcorrectie: soms meer dan een simpele vraag. Ned Tijdschr v Geneesk 2002;146:1209-12.
- 4.↲↲NVOG. Modelprotocol Labiumreductie, versie 1.0, 2008
- 5.↲Blank J, editor. Femalia. San Francisco: Down There Press, 1995.
- 6.↲ http://gynodiversity.tumblr.com.
- 7.↲http://www.labialibrary.org.au.
- 8.↲Runacres SA, Wood PL. Cosmetic labiaplasty in an adolescent population. J Pediatr Adolesc Gynecol 2016;29:218-22.
Reacties
Er zijn nog geen reacties.
