Screenen op osteoporose?

Met stijgende verbazing lazen wij de aflevering van Huisartsenzorg in cijfers ‘Voorgeschiedenis van een heupfractuur’.1 Wat is de relevantie van de grafiek waaruit het verband blijkt tussen een ICPC-hoofdstuk van de klachten waarmee een patiënt zijn huisarts bezoekt en het daarna krijgen van een heupfractuur? Dat er bij het hoofdstuk aandoeningen van de luchtwegen géén en bij het hoofdstuk aandoeningen van het bewegingsapparaat wél een verband bestaat vinden we niet echt verrassend. Daarna volgt een nadere analyse van het ICPC-hoofdstuk bewegingsapparaat. Osteoporose is uit de literatuur bekend als een risicofactor voor een fractuur;2 verbazend is dan ook dat in deze analyse osteoporose niet als risicofactor wordt bevestigd; ook wanneer er naar het gebruik van bifosfonaten werd gekeken, was er geen verband met een heupfractuur. Bezinning lijkt hier op zijn plaats: hoe kan dat? Zijn alle heupfracturen wel in het HIS terechtgekomen of ICPC-gecodeerd? Werken bifosfonaten zo goed dat er nauwelijks meer fracturen ontstaan? Wat ons nog sterker verbaast is dat de auteurs zich in de conclusie afvragen of ‘bij de huisartsen sprake is van onderregistratie of van onderdiagnostiek’ wat betreft osteoporose, gezien de RIVM-gegevens dat 6% van de oudere mannen en 22% (!) van de oudere vrouwen osteoporose zou hebben. Dit wekt de suggestie dat huisartsen actief moeten screenen op osteoporose, terwijl de NHG-Standaard Osteoporose hierover op goede gronden stelt dat systematisch screenen op osteoporose geen meerwaarde heeft boven case finding. 3 Ergo: waarom zou de huisarts dit van al zijn oudere patiënten moeten vastleggen? Voordat de huisarts een manco wordt voorgehouden stellen we voor nog eens goed naar de vraagstelling, opzet en interpretatie van dit onderzoek te kijken. Janneke Belo en Frits Bareman