Spanningsveld tussen werkzaamheid en veiligheid geneesmiddelen

Begin jaren ’60 bleek het slaapmiddel thalidomide, dat ook gepropageerd werd als medicijn tegen ochtendmisselijkheid, ernstige teratogene bijwerkingen te hebben: foto’s van pasgeboren kinderen met onderontwikkelde of afwezige ledematen haalden de wereldpers en het middel werd internationaal in de ban gedaan. Dit Softenondrama versnelde de oprichting van een toezichthoudende geneesmiddelenautoriteit, het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). Anno 2008 is, gesteund door hetzelfde CBG, het verguisde middel weer beschikbaar; niet als slaapmiddel, maar onder bijzondere omstandigheden voor de behandeling van onder andere de ziekte van Kahler en lepra. Een betere illustratie van het spanningsveld van werkzaamheid en veiligheid van geneesmiddelen is niet denkbaar. Het CBG speelt een vooraanstaande rol op dit terrein en beoordeelt of een medicijn op de markt mag worden toegelaten. Openheid van zaken beoogt inzichtelijk te maken hoe de wereld van het geneesmiddel en de beoordeling en registratie daarvan eruitziet. In deze bundel met ruim twintig bijdragen van verschillende auteurs wordt geschetst hoe het CBG is ontstaan, wat zijn taken zijn en hoe deze in de loop der jaren zijn veranderd. Van een nationale autoriteit blijkt het CBG te zijn uitgegroeid tot een belangrijke speler op het Europese terrein van beoordeling en registratie. Daarnaast is er toenemend aandacht voor farmacovigilantie: door gestructureerd overleg met onder andere Lareb en patiëntenorganisaties willen het CBG en de Europese geneesmiddelenautoriteit (EMEA) bijwerkingen zo snel mogelijk registreren om zo nodig gebruiksvoorschriften te kunnen aanpassen. Ook de soms weerbarstige relatie met de farmaceutische industrie komt uitvoerig aan de orde. Enerzijds maakt deze veelzijdigheid aan onderwerpen de bundel voor een breed lezerspubliek interessant. Anderzijds is er nogal wat overlap tussen de verschillende hoofdstukken en is het boek niet vrij van slordigheden. Zo missen de referenties bij een aantal hoofdstukken. Ook zijn sommige bijdragen nogal droog geschreven. Voor de meeste huisartsen een boek om eens door te bladeren en een enkel hoofdstuk wat aandachtiger te lezen. De website van het CBG zal voor hen interessanter zijn: www.cbg-meb.nl. Wim Opstelten