Statines veranderen veel, maar verlagen niet ook nog eens de bloeddruk

Statines hebben pleiotrope effecten. Pleiotroop is etymologisch afgeleid van de Griekse woorden pleio dat veel, en tropo dat veranderingen betekent. In die zin doen de statines hun naam eer aan, want de introductie van de statines betekende een revolutie voor de cholesterolbehandeling. Door hun anti-inflammatoire effecten zouden de statines ook een cardiovasculair risicoverlagend effect hebben en bovendien de prognose bij pneumonie verbeteren. Recent suggereerde men dat er mogelijk nog een vierde positief effect is van deze wonderpillen: een bloeddrukverlagende eigenschap. Italiaanse onderzoekers onderzochten in een secundaire analyse van een dubbelblind placebogecontroleerd interventieonderzoek met een factorieel design of pravastatine naast lipidenverlagende eigenschappen ook zorgde voor een aanvullend bloeddrukverlagend effect. Ze randomiseerden 508 patiënten van middelbare leeftijd met milde hypertensie en hyperlipidemie. Deze patiënten kregen gerandomiseerd hydrochloorthiazide (1dd 25mg) of fosinopril (1dd 20mg) en een placebo voor het andere antihypertensivum. Tevens ontvingen ze bij toeval pravastatine (1dd 40mg) of een placebo. De patiënten werden gemiddeld 2,6 jaar behandeld en gevolgd. De onderzoekers maten de bloeddruk telkens driemaal en namen de gemiddelde waarden mee in de analyse. Tevens kregen patiënten jaarlijks een 24-uurs ambulante bloeddrukmeting. Zoals verwacht zorgde de toevoeging van pravastatine aan antihypertensieve behandeling in vergelijking met placebo voor een significante en duurzame daling van het totaal en LDL cholesterol. De antihypertensiva gaven een significante reductie van de bloeddruk (klinisch gemeten systolisch 18 mmHg, diastolisch 12 mmHg), maar de toevoeging van pravastatine had geen additioneel effect op deze daling. De auteurs concluderen terecht dat pravastatine in therapeutische doseringen voor cholesterolreductie, geen aanvullend bloeddrukverlagend effect heeft. Waarschijnlijk geldt dit voor alle statines. Opvallend genoeg noemden de Italianen hun trial destijds de Phyllis trial (naar een persoon uit de Griekse mythologie wiens man in zijn eigen zwaard viel nadat hij tegen de instructies in toch haar kist opende), niet wetende dat diezelfde trial het pleiotrope effect van statines een decennium later enigszins in zou dammen. (Jochen Cals)