Theater van leven en dood

De geneeskunde lijkt dan wel veranderd, maar het is nog steeds het theater van leven en dood. Onder deze titel is er in het Museum Boerhaave in Leiden vanaf 28 maart tot 21 september een tentoonstelling over gezondheid en ziekte in de Gouden Eeuw. Toen al was de gezondheidszorg in de Nederlanden redelijk goed georganiseerd: de academisch geschoolde dokters hielden zich bezig met de inwendige mens en de chirurgijns knapten het vuile werk op. Die snijdende dokters waren echter ook verantwoordelijk voor de opleiding van vroedvrouwen. De hier getoonde baarstoel is een uitvinding van Cornelis Solingen (1641-1687), chirurgijn en vroedmeester in Den Haag. Hij was een van de eersten die zich – zonder kennis over hygiëne – bekommerden over goede en goed schoon te maken instrumenten. De baarstoel maakte het voor vrouwen makkelijker om te bevallen dan op een platte hoge tafel. De vrouw kon zittend persen, met de vroedvrouw/meester op het bankje ervoor. De stoel was geheel opvouwbaar; Solingen had een werkgebied van Lisse tot Vlaardingen en het ding moest dus mee. Hoewel de baarstoel volgens hem de kans op ongecompliceerde bevallingen verhoogde, is het de vraag of het allemaal iets uitmaakte voor de destijds hoge perinatale sterfte. De huidige perinatale sterfte op Urk analyseren Dekker et al. op pagina 191. Over het effect van zo'n mooie baarkruk reppen ze niet. (JZ)