Toch maar corticosteroïden bij COPD

Inhalatiecorticosteroïden (ICS) hebben geen duidelijke effecten op de longfunctie bij COPD, maar ze verminderen het aantal exacerbaties significant. Amerikaanse onderzoekers publiceerden in het laatste nummer van Annals of Family Medicine een zeer uitgebreide systematische review over het nut van ICS, waarbij ze ook keken naar de nadelige effecten zoals cataract, fracturen en glaucoom. Ze sloten 13 RCT’s in. Bij matig tot ernstig COPD (GOLD 2 en 3) geeft het gebruik van ICS 33% minder kans op een exacerbatie (ten opzichte van placebo). Het NNT is 12. Je moet dus 12 patiënten bijna anderhalf jaar behandelen om één exacerbatie te voorkomen. Bij mild COPD is er geen effect. Het soort ICS maakt niet uit, de oude middelen zijn even goed als de nieuwere. ICS-gebruik heeft geen invloed op de totale sterfte. Het effect op de kwaliteit van leven en luchtwegsymptomen blijft onduidelijk. In de RCT’s waren er geen duidelijke verschillen in aantal bijwerkingen tussen placebo en ICS. De onderzoekers sloten 11 aanvullende cohort- en case-controlonderzoeken in om te kijken of langdurig ICS-gebruik leidt tot meer botbreuken, cataract of glaucoom. Er bleek alleen een dosis-effectrelatie te zijn tussen het ICS-gebruik en cataract en glaucoom: alleen langdurig gebruik verhoogt de kans een klein beetje (OR 1,10). De kwaliteit van veel onderzoek is volgens de reviewers niet optimaal. Eind 2006 zal volgens hen het definitieve antwoord komen als de resultaten van een zeer grote trial (TORCH) gepubliceerd worden. De onderzoekers concluderen dat de balans tussen profijt en schade doorslaat naar het profijt. Dat is dus duidelijk anders dan in de huidige NHG-Standaard, die ICS alleen aanbeveelt bij frequente exacerbaties onder andere vanwege de twijfel aan de mogelijke bijwerkingen. Het grote probleem bij het oordeel over het nut is natuurlijk of we een NNT van 12 nu laag of hoog vinden. Richtlijnen zijn voor zo’n waardeoordeel ook niet zo geschikt; zo’n oordeel is meer iets voor dokter en patiënt samen. In de hang naar meetbare resultaten is er dan natuurlijk een probleem hoe we daar dan weer meetbare indicatoren van maken. Of doen we dat deze keer maar niet? (JZ)