Toename gebruik antidepressiva en anti-epileptica bij artrose

Artsen kunnen mensen met artrose antidepressiva en anti-epileptica voorschrijven vanwege het effect op de centrale pijnverwerking. De NHG-Standaard Niet-traumatische knieklachten raadt het voorschrijven hiervan echter af, omdat er onvoldoende bewijs is voor deze toepassing. Om te onderzoeken of deze middelen desondanks toch worden voorgeschreven, bestudeerden Nederlandse onderzoekers de IPCI-database. Zij includeerden en volgden tussen 2008 en 2017 in totaal 164.292 mensen ≥ 30 jaar met artrose (gebaseerd op ICPC-codes). Zij berekenden het aantal prevalente voorschriften antidepressiva of anti-epileptica (gebaseerd op ATC-codes) door het totaal aantal patiënten met minstens 1 voorschrift te delen door het aantal persoonsjaren per kalenderjaar.

Tussen 2008 en 2017 werden deze middelen steeds vaker voorgeschreven: amitriptyline (jaarlijkse toename 3,1%; 95%-BI 1,2 tot 4,9), gabapentine (jaarlijkse toename 2,4%; 95%-BI 0,9 tot 3,8) en duloxetine (jaarlijkse toename 3,8%; 95%-BI 0,1 tot 7,7). Met name het aantal prevalente voorschriften van pregabaline nam toe: van 11,9 tot 23,3 per 1000 persoonsjaren (jaarlijkse toename 8,8%; 95%-BI 7,7 tot 9,9). Bij de grote groep patiënten (n = 99.099) met artrose maar zónder comorbiditeiten (zoals depressie of epilepsie) was alleen bij gabapentine (jaarlijkse toename 4,1%; 95%-BI 1,5 tot 6,9) en pregabaline (jaarlijkse toename 8,9%; 95%-BI 5,1 tot 12,9) een statistisch significante toename. 

De auteurs noemen als belangrijke beperking van het onderzoek dat het onduidelijk is of de indicatie voor het voorschrijven van antidepressiva en anti-epileptica daadwerkelijk artrose was. Desondanks is de toename van het aantal voorschriften zorgelijk vanwege de bijwerkingen, met name bij ouderen. Onderzoek naar de effectiviteit van antidepressiva en anti-epileptica bij artrose loopt nog. Tot er voldoende bewijs is, luidt het advies hiermee terughoudend te zijn.