Toverballen

De hoofddoelstelling van het programma is ‘het ontwikkelen en toepassen van vernieuwende methoden en strategieën die gericht zijn op een aantoonbare stimulering van gezond leven. Dit is een ambitieuze doelstelling. Gezond leven is immers een kwalitatief en veelomvattend begrip, met een groot aantal determinanten en mogelijke aangrijpingspunten voor beïnvloeding. Het streven is gericht op ‘succesvolle, duurzame en overdraagbare samenwerkingsvormen (…) en nieuwe methoden voor doelgroepparticipatie ( duurzaam, overdraagbaar, toetsbaar voor anderen). Het woord ‘duurzaamheid’ is door mij gecursiveerd. Paul Schnabel schreef in NRC Handelsblad over een vergelijkbaar probleem: hoe zijn mensen aan te zetten tot een op ‘duurzaamheid’ geïnspireerde leefstijl in een wereld waarvan de natuurlijke hulpbronnen uitgeput raken? 2Schnabel heeft het niet op de term ‘duurzaamheid’. Het is een statisch begrip dat suggereert dat iets niet slijt en ook over langere tijd gezien hetzelfde blijft. Het Engelse begrip ‘sustainability’ is een veel dynamischer begrip. Helaas, zegt Schnabel, ‘duurzaamheid’ is een populair begrip dat ook ‘ver buiten de wereld van het milieu grote populariteit heeft verworven. Klopt. In politieke, economische en dus ook – zie boven – gezondheidszorgkringen. Laat ik nog een stapje verder gaan: duurzaamheid lijkt, samen met het tweelingbroertje ‘implementatie’, de nieuwe toverbal. Woorden kunnen krachtig zijn. Zo herinner ik me een klassieke aflevering van het televisieprogramma ‘Spitting Image’. De wat kindse Ronald Reagan ligt, met oogdopjes, te snurken als Gorbatsjov hem wakker belt (‘aahh Gorby’) en slechts één woord spreekt: ‘perestrojka’. Meteen is Reagan klaarwakker en belt in paniek vice-president George Bush. ‘Damnit, the Russians did it again, they invented a new word!’ De ‘great communicator’ die Reagan is, voelt meteen het publicitaire gevaar. Modewoorden zijn toverballen. Dat geldt voor glasnost en perestrojka, maar ook voor implementatie en duurzaamheid. Mooie kleuren, maar als je er maar lang genoeg op sabbelt, blijft alleen de flauwe smaak. (FM)